شناسایی موانع پیش‌روی نظام ترویج کشاورزی تکثرگرا در ایران

یکی از پدیده‌های رو به ظهور و در حال تکامل، نظام ترویج تکثرگرا است. با وجود برخورداری این نظام از مزایای همچون تلفیق منابع محدود، کاهش رقابت ناسالم، افزایش سطح پوشش خدمات ترویجی، حذف خدمات زائد و غیره، شواهد حاکی از آن است که پیاده‌سازی این نظام در کشور با مسائل و چالش‌های پرشماری مواجه است. با توجه به اهمیت مسئله، این پژوهش با هدف «شناسایی موانع پیش روی نظام ترویج کشاورزی تکثرگرا در ایران» انجام گرفت. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل خبرگان و مطلعان کلیدی اعم از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها، اعضای هیئت‌علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مدیران هماهنگی ترویج کشاورزی استانی و کنشگران بخش خصوصی و غیردولتی بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع گلوله برفی تعداد 15 نفر از آن‌ها انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از تکنیک‌ مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند استفاده شد و تحلیل و تفسیر داده ها با بهره‌گیری از روش کدگذاری اشتراس و کوربین انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مهم‌ترین موانع پیش روی نظام ترویج کشاورزی تکثرگرا در ایران در قالب 12 طبقه موانع مربوط به روش و رهیافت‎های ترویجی، موانع زیرساختی-پشتیبانی، موانع مالی، موانع مربوط به بخش تحقیقات و دانشگاه، موانع ساختاری ترویج، موانع مدیریتی، موانع مربوط به مخاطبان، موانع مربوط به محتوا (مدیریت دانش)، موانع شناختی، موانع قانونی و سیاست‌گذاری، موانع آموزشی– مهارتی و موانع نهادی (کنشگران) دسته‌بندی شدند. در مجموع، به‌منظور پیاده‌سازی نظام ترویج تکثرگرا در وهله نخست بایستی ضمن تغییر ساختار ترویج، موانع شناختی دست‌اندرکاران این حوزه در بحث تکثرگرایی تغییر یابد تا در مراحل بعدی با رفع موانع مدیریتی، مالی، قانونی و سیاست‌گذاری، آموزشی-مهارتی و غیره، مسیر اجرای رویکرد تکثرگرایی در ترویج هموار گردد. نتایج این پژوهش می تواند در برون‌رفت نظام ترویج دولتی فعلی از نارسائی ها و خلاهای کنونی و همچنین در استقرار و پیاده‎سازی هرچه بهتر نظام ترویج تکثرگرا موثر واقع شود.

-identifying obstacles to a pluralistic agricultural extension system in iran

one of the emerging and evolving phenomena in agricultural extension is the pluralistic and multi-actor extension system. while this system offers advantages such as optimizing limited resources, reducing unhealthy competition, increasing the coverage of extension services, and eliminating redundant services, evidence suggests that its implementation in iran faces numerous challenges. given the significance of this issue, this study was conducted to identify the obstacles to establishing a pluralistic agricultural extension system in iran. the participants included experts and key informants from various sectors, such as university faculty members, faculty members of the agricultural research, education, and extension organization, provincial agricultural extension coordination managers, and actors from the private and non-governmental sectors. using a purposive snowball sampling method, 15 participants were selected. data were collected through in-depth, semi-structured interviews, and analysis was conducted using strauss and corbin’s coding method. the findings revealed that the most significant obstacles to implementing a pluralistic extension system in iran could be categorized into 12 groups: challenges related to extension methods and approaches, infrastructural and logistical barriers, financial constraints, issues within the research and university sectors, structural obstacles in extension, managerial challenges, audience-related barriers, content-related issues (knowledge management), cognitive obstacles, legal and policy constraints, educational and skill-related deficiencies, and institutional (actor-related) barriers. overall, for a pluralistic extension system to be successfully implemented, it is crucial first to reform the extension structure and address stakeholders’ cognitive barriers regarding pluralism. subsequently, by overcoming managerial, financial, legal-policy, educational, and other barriers, the foundation for a pluralistic approach in extension can be established. the findings of this study can help address the shortcomings and gaps in the current state-led extension system and contribute to the more effective design and implementation of a pluralistic extension system.