تحلیل رفتار محیط زیست گرایانه زنان روستایی در برداشت گیاهان مرتعی: بینش هایی برای تغییرات رفتاری

برداشت بیش از حد گیاهان مرتعی برای مصارف مختلف، نگرانی‏ ها در مورد انقراض گونه‏ های گیاهی را افزایش داده ‏است. از این رو، مطالعه حاضر نیاز به تغییر الگوهای ذهنی در مورد نوع و نحوه برداشت گیاهان مرتعی را مورد تاکید قرار می‏ دهد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روانشناختی رفتار محیط ‎زیستی زنان روستایی در برداشت گیاهان مرتعی انجام شد. برای این منظور از نسخه‏ی توسعه ‎یافته نظریه رفتار برنامه ‏ریزی شده استفاده شد. روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه از نوع توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش زنان روستایی شهرستان نقده (17756نفر) بودند که 384 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ‎ای با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. برآورد حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان انجام شد. مدل پژوهش با گردآوری داده از 372 نفر از زنان روستایی شهرستان نقده مورد ارزیابی قرار گرفت. برای جمع‏آوری داده ‏ها از پرسشنامه محقق ‎ساخته به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد که روایی و پایایی (0/83 0/71 =α) آن مورد تایید قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ‏های تحقیق از نرم افزار smart-pls3 استفاده شد. یافته ‏های پژوهش نشان داد که تاثیر پنج متغیر نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتار درک‏شده، هنجارشخصی و خودپنداره بر نیت مستقیم و معنی ‏دار بود. افزون بر این، بر اساس نتایجِ مدل‌سازی معادلات ساختاری، متغیر نیت به طور معنی ‏داری رابطه بین متغیرهای وابسته و مستقل را واسطه ‎گری می‌کند. متغیرهای مستقل به ترتیب توانستند 64 درصد و 45 درصد از واریانس متغیرهای نیت رفتاری و رفتار زیست‏ محیطی زنان روستایی را در برداشت گیاه مرتعی تبیین کنند. از منظر کاربرد نتایج، پژوهش حاضر بینش‌های ارزشمندی در زمینه چگونگی تحلیل نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتار درک‏شده، هنجار شخصی و خودپنداره زنان در سیاست‏گذاری و تصمیم‏گیری در مورد مدیریت مراتع را ارائه ‏می‏ دهد.

analyzing the pro-environmental behavior of rural women in harvesting rangeland plants: insights for behavioral changes

the over-harvesting of rangeland plants for various purposes has led to growing concerns about the extinction of plant species. therefore, present study highlights the need to change mental patterns regarding the type and method of harvesting rangeland plants. the present study aimed at psychological analysis of rural women’s environmental behavior in harvesting rangeland plants using the extended theory of planned behavior (tpb). this study is a descriptive-correlational study. the statistical population of the research was rural women of naghadeh county (17756 people), of which 384 cases were selected as a sample using stratified random sampling method with proportional assignment. the estimation of the sample size was done using the karjesi and morgan table. the research model was tested with 372 rural women of naghadeh county. a structured and researcher-made questionnaire was used to collect data, and its validity and reliability (α= 0.71-0.83) were verified using diverse indices. smart-pls3 software was employed to test the research hypotheses. the research findings showed that the effect of five variables attitude, subjective norm, perceived behavioral control, personal norm, and self-identity on intention was statistically significant. moreover, based on the results of structural equation modeling, the intention significantly mediates the relationship between dependent and independent variables. furthermore, the independent variables were able to explain 64% and 45% of the variance of rural women’s behavioral intention and environmental behavior in harvesting rangeland plants, respectively. from a practical perspective, the current research provides invaluable insights for using the variables attitude, subjective norm, perceived behavioral control, personal norm, and self-identity in policy-making and decision-making, which can encourage rural women to adopt environmental behavior in rangelands.