پیشران‌های رفتار حفاظتی خانوارهای روستایی استان زنجان در شرایط همه‌گیری کووید-19 و تاثیر مولفه‌های اقتصادی

بیماری کووید-19، سومین بیماری همه‌گیر در قرن بیست و یکم است که به طور جدی سلامت انسان‌ها و نیز مناسبات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی زیست‌محیطی را تهدید نموده است. جامعه روستایی ایران نیز به عنوان جامعه‌ای که کمتر مورد توجه مطالعات بهداشتی است، تحت تاثیر همه‌گیری کووید-19 اثرات و تبعات منفی بسیاری را متحمل شده است. این مطالعه با تلفیق تئوری‌های انگیزش حفاظت و رفتار برنامه‌ریزی شده به بررسی پیشران‌های رفتار حفاظتی خانوارهای روستایی در شرایط همه‌گیری کووید-19 و تاثیر دو سویه مسائل اقتصادی و رفتار حفاظتی پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش پیمایشی را 70600 خانوار روستایی استان زنجان تشکیل دادند. حجم نمونه (300 نفر) با استفاده از فرمول کوکران مشخص گردید و نمونه‌گیری به روش تصادفی چند مرحله‌ای انجام شد. ابزار تحقیق، پرسشنامه‌ بود که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان بررسی و تایید شد. پایایی ابزار پژوهش نیز با استفاده از مطالعه راهنما تایید شد. نتایج پژوهش نشان داد که مدل مفروض مبتنی بر متغیرهای درک از کووید، تهدید درک شده، کنترل درک شده، نگرش، هنجار ذهنی، کارآمدی، هزینه‌های عملیاتی و تمایل، 54 درصد از تغییرات رفتار جامعه روستایی را در عمل به رفتارهای پیشگیرانه تبیین می‌کند. همچنین نتایج نشان داد که مولفه‌های اقتصادی تاثیر دو سویه بر رفتار حفاظتی داشتند. از طرفی، رفتار حفاظتی تاثیر منفی بر اشتغال مکمل خانوار داشته که به نوبه خود محدودیت در اشتغال مکمل سبب کاهش قدرت مالی خانوار روستایی برای پرداخت هزینه‌های عملیاتی و عمل به رفتارهای حفاظتی شده است.

drivers of protective behavior of rural households in zanjan province in the conditions of the covid-19 pandemic and the effect of economic components

covid-19 is the third pandemic disease in the 21st century, which has seriously threatened human health, as well as economic, social, cultural, and even environmental relations. the rural society of iran, as a society that has received less attention in health studies, has suffered many negative effects and consequences under the influence of the covid-19 epidemic. by combining theories of protection motivation and planned behavior, this study investigated the drivers of protective behavior of rural households in the context of the pandemic and the two-way effect of economic issues on protective preventive behavior. the statistical population of this survey research consisted of 70600 rural households in zanjan province. the sample size (300 people) was determined using cochran’s formula and sampling was done by a multi-stage random sampling method. the research tool was a questionnaire, whose validity was checked and confirmed using experts’ opinions. the reliability of the research tool was also confirmed using a pilot study. the results of the research showed that the hypothesized model based on perception of covid-19, perceived threat, perceived control, attitude, subjective norm, effectiveness, real cost, and intention explain 54% of the changes in the protective behavior of the rural households. based on the results, the economic components had a two-way effect on protective behavior. furthermore, the results demonstrated that protective behavior had a negative effect on supplementary employment. however, restrictions on supplementary employment caused a decrease in the financial power of the rural households to pay operational costs and practice protective behaviors.