تدوین مدل مطلوب کسب و کار در زنجیره ارزش محصول برنج استان مازندران

توسعه،‌ تکمیل یا ایجاد زنجیره‌های ارزش محصولات کشاورزی، راه‌کار اساسی برای بهبود عملیات تولید، بازاررسانی و بازرگانی محصولات کشاورزی است زیرا منافع حاصل از آن، نصیب عوامل و بازیگران آن زنجیره به‌ویژه تولیدکنندگان می‌شود. هدف این پژوهش تدوین مدل مطلوب کسب و کار در زنجیره ارزش محصول برنج استان مازندران بود. جامعه آماری، شامل کلیه فعالین بازار و تجار محصولات زراعی، کارخانه‌های فرآوری، تولیدکنندگان برتر و سازمان‌های درگیر و مرتبط با محصولات کشاورزی به‌ویژه برنج در استان مازندران بودند. از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده است. با استفاده از روش گروه‌های کانونی و برگزاری جلسات مشارکتی با رویکرد طوفان فکری و انجام مصاحبه با‌20 تن در قالب پرسشنامه، داده‌ها جمع‌آوری شدند. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نرم‌افزار اکسپرت چویس 11 بهره گرفته شد. در ادامه، بر اساس معیارهای اصلی و زیر‌معیار مورد نظر خبرگان استان، مدل مناسب کسب و کار زنجیره ارزش برنج مازندران تدوین شد. نتایج این پژوهش نشان داد، از بین مدل‌های چهارگانه کسب و کار در زنجیره ارزش، مدل ارکستر با وزن نسبی (0/328)، مدلی مطلوب برای ایجاد، توسعه و ترویج ساختار زنجیره ارزش برنج در استان مازندران است.‌

development of a desirable business model in the value chain of rice products in mazandaran province

the development or creation of value chains of agricultural products is the basic solution to improve the production, marketing and trading of agricultural products because the profit from it goes to the agents and actors of that chain, especially the producers. the purpose was to develop a desirable business model in the value chain of rice products in mazandaran province. the population was all market participants and traders of agricultural products, processing factories, top producers and organizations involved and related to agricultural products, especially rice in mazandaran province. the purposive sampling method was used. focus groups and collaborative meetings with a brainstorming approach were used for data collection with interviewing 20 people by questionnaire. the analytic hierarchy process method and expert choice11 software were used for analyzing data. based on the main criteria and sub-criteria, a suitable business model for mazandaran rice value chain was developed. the results showed that the orchestra model with a relative weight (0.328) was the optimal model for the development and extension of the rice value chain in mazandaran.