شناسایی و تحلیل راهبردهای توسعه فعالیت کشاورزی پایدار در استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در راستای احیای دریاچه ارومیه

در چند دهه اخیر، توسعه ناپایدار فعالیت های کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه منجر به خشک شدن بخش قابل توجهی از این دریاچه شده است. این مسئله علاوه بر تاثیر منفی بر کیفیت زندگی جوامع محلی پیرامون دریاچه، تاثیر مخربی بر کیفیت و کمیت فعالیت های کشاورزی در منطقه داشته است. بر این اساس، به نظر می رسد که توسعه کشاورزی پایدار به عنوان یکی از مهم ترین گام های احیای دریاچه ارومیه به شمار می رود. با توجه به اهمیت موضوع، هدف اصلی این پژوهش کاربردی «شناسایی و تحلیل راهبردهای توسعه فعالیت کشاورزی پایدار در استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در راستای احیای دریاچه ارومیه» بود. جامعه آماری این پژوهش را 27 نفر از کارشناسان و متخصصان ذی ربط در دفتر حفاظت از تالاب های ایران، سازمان جهاد کشاورزی، اداره کل حفاظت محیط زیست و شرکت های فنی مهندسی کشاورزی در استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی تشکیل دادند. در این پژوهش، ابتدا با بهره گیری از تکنیک تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها اقدام به شناسایی عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر فعالیت کشاورزی پایدار گردید. سپس، با استفاده از تکنیک ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمّی به اولویت بندی راهبردهای قابل‌قبول در راستای توسعه فعالیت کشاورزی پایدار پرداخته شد. با توجه به نتایج به دست آمده، در هر دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، فرصت‌های پیش روی فعالیت کشاورزی پایدار بر تهدیدهای آن و در عین حال، نقاط قوت فعالیت کشاورزی پایدار بر نقاط ضعف آن برتری داشتند. همچنین، نتایج این پژوهش نشان داد که از نظر فضای راهبردی، فعالیت کشاورزی پایدار در هر دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در موقعیت توسعه ای یا حداکثر- حداکثر قرار داشت. در این زمینه، مهم ترین راهبردهای مشترک در سطح هر دو استان شامل توانمندسازی نهادی و هم افزایی ظرفیت های بین بخشی در راستای استفاده از پتانسیل های موجود در بخش های مختلف دولتی و غیردولتی در سطح استان و ارتباط دادن فعالیت کشاورزی پایدار با مباحث حفاظت از محیط زیست با تاکید بر حفظ دریاچه ارومیه بودند.

identification and analysis of strategies for the development of sustainable agricultural activities in the provinces of west azerbaijan and east azerbaijan in order to revitalize lake urmia

in recent decades, unsustainable development of agricultural activities in the lake urmia (lu) catchment area has led to drying up of a significant part of the lake. in addition to the negative impacts on the quality of life of local communities around the lake, this issue has had a devastating effect on the quality and quantity of agricultural activities in the region. accordingly, it seems that the development of sustainable agriculture (sa) can be considered as one of the most important steps towards the revitalization of lu. due to the importance of the subject, the main purpose of this applied research was to identify and analyze the strategies for the development of sustainable agricultural activities in the provinces of west azerbaijan and east azerbaijan in order to revitalize lu. the statistical population of the research was 27 renowned experts and specialists in the conservation of iranian’s wetlands office, agriculturejihad organizations, department of environmental protection, and agricultural technicalengineering firms in the provinces of west azerbaijan and east azerbaijan. in this research, first, internal and external factors affecting sa activities were identified using strengths, weaknesses, opportunities, threats (swot) technique. then, the quantitative strategic planning matrix (qspm) technique was employed to prioritization of acceptable strategies for the development of sa activities. according to the results, in both west azerbaijan and east azerbaijan provinces, the opportunities for sa activities outweighed its threats, and at the same time, the strengths of sa activities outweighed its weaknesses. also, the results of this research showed that in terms of strategic position, sa activities in both west azerbaijan and east azerbaijan provinces were in a developmental position or maximummaximum. in this regard, the most important joint strategies at the level of both provinces were included &institutional empowerment and synergy of intersectoral capacities in order to use the existing potentials in different governmental and nongovernmental sectors in the provinces& and &linking sa activity with environmental protection issues with emphasis on the conservation of lu&.