ارزیابی پیامدهای اجتماعی-اقتصادی تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی کشاورزان پیشرو استان البرز: کاربرد مدل کرک پاتریک

تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی کشاورزی یکی از روش های آموزشی نوآورانه برای انتقال دانش و فناوری های نوین به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی است. این روش آموزشی مزرعه محور بوده و برای آموزش عملی فناوری های نوین به بهره برداران بکار رفته است و دارای جنبه های تفریحی و انگیزه بخش می باشد. در سال های 1392-1398 مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) وزارت جهاد کشاورزی تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی را جهت آموزش بهره برداران پیشرو واحدهای سبزی و صیفی برگزار کرد. ارزشیابی تاثیرات اقتصادی اجتماعی این برنامه آموزشی، ابزار مناسبی برای تعیین میزان دستیابی به اهداف، نقاط قوت و ضعف این برنامه برای توسعه این برنامه آموزشی بود. برای این منظور تحقیق حاضر با روش آمیخته انجام شد. در بخش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شد و جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان خبره شرکت کننده در تورها بود. در بخش کمی نیز از روش پیمایشی استفاده شد و جامعه آماری شامل بهره‌برداران پیشرو شرکت کننده در تورها بود (302= n). حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعیین شد ( 100= n). ابزار سنجش در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود که اعتبار ظاهری به‌وسیله پانل متخصصان در مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) و سازمان جهاد کشاورزی استان البرز و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (0/87) تایید شد. نتایج بخش کیفی نشان داد؛ مهم‌ترین نقاط ضعف تورهای برگزار شده در حوزه‌های: مدیریت اجرایی، زمان بندی، ارزشیابی مستمر، زیرساختی و تبلیغاتی و مهم‌ترین نقاط مثبت؛ توسعه علمی، توسعه مشارکت و بهبود ارتباطات، توسعه تجارب یادگیری و کارآفرینی بود. همچنین نتایج نشان داد که تورهای آموزشی در هر چهار سطح مدل ارزشیابی کرک پاتریک (واکنش، یادگیری، رفتار و نتایج) امتیاز متوسط به بالا را کسب کرده اند. میانگین ارزیابی مرحله رفتار و نتایج که مستلزم به‌کارگیری فناوری های آموزش داده شده و روشن شدن نتایج و دستاوردهای اقتصادی و فنی حاصل از این به‌کارگیری است، با توجه به زمان بر بودن این تغییرات، اندکی پایین تر از مراحل واکنش و یادگیری بود. همچنین در هر چهار شاخص مدل، میانگین رتبه ای افرادی که دارای تحصیلات کشاورزی بودند بالاتر از افرادی بود که در سایر رشته ها تحصیل‌ کرده بودند ولی تنها در بعد واکنش و رفتار این اختلاف معنادار و محسوس بود.

evaluating the socio-economic impacts of training, extension, and research tours of progressive farmers in alborz province; application of kirkpatrick model

agricultural training, extension, and research tours are one of the innovative education methods for transferring new knowledge and technologies to agricultural producers. this educational approach is &farmoriented& and is used for practical training of new technologies to the beneficiaries. also, this approach is of entertaining and motivational significance. from 1392 1398, imam khomeini higher education center (ihec) of agricultural jihad ministry organizes educational, extensional, and research tours to train progressive farmers. assessing the socioeconomic impact of these training programs can be an appropriate tool to determine the level of achievement of goals and strengths and weaknesses of this program. for this purpose, a mixed methodbased research was conducted. the statistical community in the qualitative section included managers and experts participating in the tours. in the quantitative phase, the statistical population included the progressive farmers participating in the tours held during 1392 1398 (n= 302). using cochran’s formula, the sample size was estimated (n=100). the measurement tool in the quantitative stage was a researchermade questionnaire whose validity and reliability were tested and confirmed. based on the axial coding in the qualitative part of the research, deficiencies related to the executive management, scheduling, evaluation, infrastructure, and advertising were the most important weaknesses of the tours. also, scientific development, development of participation and improvement of communication, development of learning experiences, and development of entrepreneurship were the most important positive impacts of tours. the results of the quantitative part of the research demonstrated that the educational tours in all four levels of the kirkpatrick evaluation model (reaction, learning, behavior, and results) have obtained scores higher than the mean. the scores related to the evaluation and result stages (which require the use of technologies and clarification of the economic and technical results and achievements of this application) were slightly lower than the scores of the reaction and learning stages. these results is related to the timeconsuming nature of these changes. furthermore, in all four stages of the kirkpatrick model, the mean rank of those who had agriculturalrelated education was higher than those who had studied in other fields. however, these difference were statistically significant only in the reaction and behavior stages.