شناسایی راهکارهای سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم برای بهره‌برداری پایدار از منابع آب بخش کشاورزی در خراسان جنوبی

تغییرات اقلیمی اخیراً اثرات متعددی را در بسیاری از نقاط جهان از خود برجای گذاشته است و ایران نیز از این تغییرات وسیع در امان نبوده است. یکی از راه های کاهش تاثیر این پدیده، سازگاری کشاورزان با تغییرات آب و هوایی است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر شناسایی راهکارهای سازگاری کشاورزان استان خراسان جنوبی با تغییرات اقلیمی بود. در این مطالعه از روش آمیخته اکتشافی استفاده شد. نمونه گیری در فاز کیفی به‌صورت هدفمند شروع شد و به روش گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده های کیفی با استفاده از روش گراندد تئوری و دیگر روش های کیفی جمع آوری شدند و مولفه‌ها استخراج شدند. در بخش کمی، کشاورزان با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای با انتساب متناسب انتخاب شدند و در قالب پرسشنامه محقق ساخته مورد پرسش قرار گرفتند. داده‎ های گردآوری شده با استفاده از بسته‎ های نرم‌افزاری spss و lisrel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج، راهکارهای سازگاری در پنج عامل آموزشی و ترویجی، مدیریتی، نهادی و زیرساختی، فنی و زراعی و اقتصادی و مالی گروه بندی شدند و اولویت اول به راهکارهای نهادی و زیرساختی اختصاص یافت. در نهایت، مدل ساختاری تحلیل عاملی تاییدی و مدل مفهومی مربوط به راهکارهای سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم نیز ترسیم گردید.

Identifying Adaptation Strategies of Farmers towards Climate Change in order to Sustainable Use of Agricultural Water Resources in South Khorasan

Climate change has recently led to diverse impacts around the world, and Iran has also not been spared from these sweeping impacts. Farmers’ adaptation to climate change is one of the ways to reduce the impact of this threatening phenomenon. Accordingly, the main aim of present study was to identify the strategies for adaptation of farmers to climate change in South Khorasan province. This study was carried out using mixed explorative mixed methods approach. The sampling process was started with a purposeful sampling approach and continued using snowball method till achieving theoretical saturation. Qualitative data were collected using ground theory approach and other qualitative methods. Qualitative data collection resulted in some components which were applied as base for quantitative phase. The farmers were selected using a multistage sampling method with proportional assignment. Then, they were surveyed using a closeended and researchermade questionnaire. Collected data were analyzed using SPSS and LISREL software. Based on the results, the adaptation strategies fall into five educationalpromotional, managerial, organizationalinfrastructural, technicalagricultural, and economicfinancial strategies. The results revealed that the organizationalinfrastructural strategies ranked first in terms of importance. At the end, the structural model of confirmatory factor analysis and a conceptual model on farmers’ adaptation strategies to climate change were articulated.