تحلیل رفتار کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده کشت گیاهان دارویی در شهرستان‎ ساری

شرایط مناسب آب و هوایی ایران، فرصت مناسبی را جهت شناسایی، اهلی سازی و کشت گونه های مهم گیاهان دارویی جهت تولید ماده خام مورد نیاز صنایع فراوری، حفاظت از منابع ژنتیکی زیست‌بوم‌ها و افزایش درآمدزایی کشاورزان فراهم نموده است. در زنجیره عرضه محصولات کشاورزی، پذیرش کشت گیاهان دارویی شاخصی از موفقیت پروژه نشر الگوی کشت این گیاهان است. به همین دلیل، پژوهش حاضر به بررسی عوامل متمایزکننده کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده کشت گیاهان دارویی پرداخته است. جامعه مورد مطالعه کشاورزان شهرستان ساری بودند که مطابق با جدول حجم نمونه کرجسیمورگان، 150 کشاورز با روش نمونه‏ گیری تصادفی طبقه‏ ای با انتساب متناسب انتخاب و با ابزار پرسشنامه پیمایش شدند (150 = nt، 61 =n2، 89 =n1). روایی صوری پرسشنامه توسط جمعی از اعضای هیئت ‌علمی رشته ترویج و آموزش کشاورزی تایید و بر اساس پیشنهادهای آن‌ها اصلاحات لازم انجام شد. برای تایید سازگاری و انسجام گویه‏ های شاخص ‏های تحقیق از آلفای کرونباخ استفاده شد . نتایج تحلیل داده ‏ها با نرم ‏افزار spss (نسخه 20) نشان داد که نرخ پذیرش کشت گیاهان دارویی 59/33 درصد است. همچنین، شواهد نشان از برازش مناسب الگوی رگرسیون لاجستیک با داده‏ های کمّی دارد (187/190 =–2log likelihood، 0/10= cox and snell r2). نتایج الگوی رگرسیون لاجستیک نشان می ‏دهد که دانش کشت گیاهان دارویی با exp(b) معادل 1/88، بیشترین تاثیر مثبت و معنادار روی پذیرش کشت گیاهان دارویی دارد. در بخش نتیجه‌گیری، پیشنهادهایی برای بهبود پذیرش کشت گیاهان دارویی ارائه شده که می‏تواند اطلاعات مفیدی را برای ترویج کشت گیاهان دارویی به همراه داشته باشد.

Analysis of Adopter and Nonadopter Farmers’ Behavior to Cultivate Medicinal Plants in Sari Township

The present study probes into distinguishing factors of adopter and nonadopter farmers in cultivation of medicinal and aromatic plants. The study population was farmers of Sari County. According to Krejcie and Morgan sample size table, 312 farmers (n1= 89, n2=61, NT = 150) were selected as a sample using stratified random sampling method. Research device was a selfadministrated questionnaire. The face validity of the questionnaire was confirmed by a group of agricultural extension and education faculty members and then required amendments were made based on their suggestions. Cronbach’s alpha was used to confirm the internal consistency of the items used for research measures and the results ranged from 0.86 to 0.94. The data were analyzed using SPSS20. This study revealed that the adoption rate of medicinal plants’ cultivation is 59.33%. The evidence also suggests a suitable fitness of the logistic regression model with quantitative data (Cox and Snell R2 = 0.10, –2log likelihood = 187.190). The results of the logistic regression model also illustrated that the variable knowledge (Exp (B)= 1.88) has the greatest effect on the adoption of medicinal plants’ cultivation. As a concluding remark, agricultural extension change agents were provided with some practical recommendations in order to be able to promote the cultivation of medicinal and aromatic plants.