واکاوی طرح‌واره‌های ذهنی کنشگران کشاورزی در انتخاب نوع کشت: کاربست رابطه خاکستری

تصمیم‌گیری در خصوص انتخاب نوع کشت، به طرح‌واره‌های ذهنی کنشگران تولید، بستگی دارد. از این رو، تحلیل این طرح‌واره‌ها گامی اساسی در ساماندهی تولید محصولات کشاورزی در کشور محسوب می‌شود. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، واکاوی طرح‌واره‌های ذهنی کشاورزان و مدیران کشاورزی جنوب استان سیستان و بلوچستان در انتخاب نوع کشت بود که به روش توصیفی– تحلیلی صورت پذیرفت. بدین منظور ابتدا کنشگران بخش کشاورزی در شهرستان‌های چابهار و سرباز شناسایی‌ شدند. آنگاه به تحلیل معیارهای ذهنی برنامه‌ریزی زراعی مدنظر کشاورزان و مدیران پرداخته شد. سپس از طریق تئوری خاکستری اهمیت هر یک از معیارهای ذهنی تعیین گشت. در انتها نیز ترکیب معیارهای ذهنی مورد نظر کشاورزان و مدیران با کمک نمودار دندوگرام و به روش تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی دسته‌بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که بالاترین سطح امتیاز معیارهای ذهنی دخیل در برنامه‌ریزی زراعی به ترتیب شامل دستیابی به سودآوری محصولات (0/962)، سطح مطلوب زندگی (0/763) و افزایش تولید (0/773) شد. همچنین دسته‌بندی سلسله مراتبی معیارهای برنامه‌ریزی زراعی در این پژوهش، اهمیت استفاده از «اهرم‌های حمایتی» برای بهبود برنامه‌ریزی زراعی در منطقه مورد مطالعه را پیشنهاد می‌نماید. بر اساس نتایج پژوهش، آنچه مسلم است، ایجاد یک سامانه مدیریت جامع در بخش کشاورزی جهت «برنامه‌ریزی»، «مدیریت پویا» و «نحوه تعامل کشاورزان با سازمان‌های مرتبط» ضروری خواهد بود. چنین زیرساختی موجب کاهش و یا حذف وضعیت ناکارآمد اطلاعات از لحاظ پراکندگی، تعدد، تناقض، عدم انسجام و در نهایت سرگردانی تصمیم‌گیران خواهد شد.

Analyzing the Mental Schemas of Agricultural Actors in Choosing the Types of Crops: Applying Grey Relational Approach

Choosing crop pattern highly depends on mental schemas of the production actors. Therefore, analysis of these schemas is an essential step in organizing agricultural production in Iran. Hence, the purpose of the present study was to analyze the farmers’ and agricultural managers’ mental schemas in selecting the cropping pattern in the South of Sistan and Baluchestan province, using a descriptiveanalytical method. For this purpose, first, the actors of agricultural sector were identified in Chabahar and Sarbaz Counties. Then, farmers’ and managers’ concepts for selecting farm planning were identified. Afterwards, the importance of these concepts were determined through Gray Theory. Finally, the combinations of farmers’ and managers’ concepts were clustered using a Hierarchical Dendrogram. The findings showed that the highest level of the score of crop planning concepts are related to crop profitability (0.962), optimum level of life (0.763) and production increase (0.773), respectively. Also, in this study, the classification of crop planning concepts highlights the importance of using “supportive levers” to improve crop planning in the studied area. Based on the results, it is clear that a comprehensive agricultural management system is required for planning, dynamic management, and the way of farmers’ interaction with related organizations. Such infrastructure will reduce or eliminate the inefficient situation of information in terms of dispersion, multiplicity, inconsistency, incoherence, and etc; and ultimately confound decision makers.