سازه‏ های موثر بر قصد بکارگیری بیوگاز در مناطق روستایی: شواهدی از دامداران سنتی ایران

رشد جمعیت، نیاز به انرژی، کمبود و آلایندگی منابع انرژی فسیلی و دسترسی محدود به منابع انرژی در روستاها، بکارگیری انرژی های پاک و تجدید پذیر را در کشور اجتناب ناپذیر کرده است. یکی از انرژی های تجدید‏پذیر که در ایران پتانسیل بکارگیری بالایی در جوامع روستایی دارد، بیوگاز است. هدف این پژوهش، بررسی سازه‏ های موثر بر قصد بکارگیری بیوگاز در بین دامداران سنتی مناطق روستایی ایران بوده است. برای سنجش این سازه‏ ها، در یک پیمایش از مدل جامع تشخیص عمل که مدل سنجش قصد و رفتار اکولوژیک می باشد، استفاده شده است. جامعه آماری، دامداران سنتی ایران بودند که حجم نمونه آن به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 383 دامدار محاسبه گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن با انجام آزمون راهنما، تایید گردید. مقدار آلفای کرونباخ نشان دهنده پایایی مناسب پرسشنامه در سنجش متغیرها بود. یافته های این مطالعه نشان داد که مدل جامع تشخیص عمل، قادر است به عنوان یک مدل مطلوب به‌منظور بررسی قصد اجرای بیوگاز به‌خوبی عوامل موثر برقصد را مشخص نماید تا به کمک آن‌ها، نظام ترویج بتواند به‌منظور ارتقاء قصد بکارگیری بیوگاز در بین دامداران، راهبردهای مناسبی را بکار گیرد. همچنین، یافته ها نشان دادند که متغیرهای هنجار اجتماعی، دیدگاه، موقعیت دامداری، محدودیت ها، آگاهی از نیاز و پیامدها، ارتباطات سازمانی و الگوهای ذهنی از عوامل تعیین کننده قصد بکارگیری بیوگاز توسط دامداران بودند.

Factors Affecting the Intention of Using Biogas in Rural Areas: Evidences of Iranian Traditional Ranchers

Population growth, energy need, scarcity and contamination fossil energy resources in rural area make using clean and renewable energies unavoidable all over the country. Biogas is one of those renewable energies with a high potential to use, among Iranian rural communities. The main object of this study was to investigate factors affecting biogas usage intention among traditional ranchers in Iran. In order to measure those factors, Comprehensive Action Determination Model, which is a model for measuring ecological intention and behavior, was examined. Iranian ranchers were the statistical population of the study and 383 ranchers were selected as sample group using stratified random sampling method. Data collection instrument was a questionnaire which its face and content validity was confirmed by a panel of agricultural extension and education experts and its reliability was estimated by implementing a pilot study. The Cronbach’s alpha value confirmed the reliability of the questionnaire towards measuring variables. Findings revealed comprehensive action determination model could assess the intension determinants, appropriately, so that extension system could consider them towards developing biogas usage among traditional ranchers. Besides, findings showed that social norms, attitude, animal husbandry situation, constraints, awareness of needs and consequences, amount of communication with local organizations, and subjective schemata were determinant factors in relation to biogas usage intention by ranchers.