سیاست حافظه، خاطره جمعی و امنیت ملی

حافظه تاریخی و خاطره جمعی از مهمترین مولفه ‏های سرمایه فرهنگی هستند که به مثابه یک لوح و شناسنامه، سبک زندگی، جهان‏بینی و ریشه ‏های تمدنی یک ملت در آنها بازتاب می‏ یابد و صیانت از آنها نیز از آن رو نیازمند حساسیت سیاست‏گذاران است که میراث فرهنگی مذکور، مبنای شکل ‏گیری هویت اجتماعی و ملی می ‏باشد. حفظ، تقویت و ترمیم حافظه یا خاطره جمعی، که در قالب سیاست حافظه تجلی می ‏یابد، در دنیای مدرن اهمیتی مضاعف یافته است، چراکه شهروندانی که به واسطه رسانه‏ های جمعی، در معرض مولفه ‏های فرهنگی سایر جوامع قرار دارند، در صورت ناآشنایی با فرهنگ سرزمین خود، لاجرم ارزش ‏ها و نمادهای فرهنگ‏ های دیگر را وام گرفته و به رنگ آنها درخواهند آمد. مقاله حاضر، ضمن مرور اجمالی ادبیات نظری و تجربی موجود درباره سرمایه فرهنگی و سیاست حافظه و اهمیت آن برای امنیت ملی، برخی از روندهای آسیب‏ زا در حوزه خاطرات و روایات دفاع مقدس را به‏ صورت موردی بررسی کرده و راهبردهایی برای سیاستگذاری مطلوب ‏تر ارائه کرده است.

memory politics, collective memory and national security

historical memory and collective memory are one of the most important components of cultural capital, which reflect the lifestyle, worldview, and civilizational roots of a nation as a plaque and birth certificate, and their protection requires sensitivity of policymakers that the mentioned cultural heritage and it is the basis for the formation of social and national identity. preservation, strengthening and restoration of memory or collective memory, which is manifested in the form of memory politics, has gained double importance in the modern world, because citizens who are exposed to the cultural components of other societies through mass media, if they are not familiar with the culture of their land, they will inevitably borrow the values and symbols of other cultures. this article, while reviewing the existing theoretical literature about cultural capital and memory policy and its importance for national security, examines some of the traumatic trends in the field of memories and traditions of the holy defense on a casebycase basis and suggests strategies for optimal policy making.