امکان‌سنجی تشکیل انجمن‌های آب‌بران بر اساس الگوی iad: مطالعه موردی دهستان مهربان سفلی در شهرستان کبودرآهنگ

تحقیق حاضر، با هدف امکان‌سنجی ایجاد انجمن آب‌بران با استفاده از روش استروم در دهستان مهربان سفلی در شهرستان کبودرآهنگ، به روش توصیفی تحلیلی به انجام رسید. افزون بر مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات منظم، از پرسشنامه به‌عنوان ابزار اصلی گردآوری داده‌های میدانی استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه به تایید استادان و متخصصان مرتبط موضوع رسید؛ و به‌منظور ارزیابی پایایی آن، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد، که 0/90 به‌دست آمد. جامعه آماری شامل 107 نفر از کشاورزان این دهستان به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شد. آزمون‌های آماری با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای spss23 و lisrel8.8 صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که همه قواعد برای تشکیل انجمن آب‌بران ضروری است؛ اما از آن میان، هزینه منفعت و اطلاعات ضروری‌ترین قواعد مورد نیاز در دهستان یادشده به‌شمار می‌روند و در حال حاضر، بستر نهادی ایجاد انجمن آب‌بران در این دهستان مهیا نیست. از این‌رو، پیشنهاد شد که با شناسایی ظرفیت‌های موجود در دهستان مهربان سفلی، کسب‌وکارهای غیرزراعی توسعه یابد تا به‌موازات کشاورزی، امکان ایجاد منابع گوناگون کسب درآمد فراهم شود و همچنین، آموزش‌هایی برای جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز در این دهستان در راستای حفاظت از آب‌های زیرزمینی و نیز تشویق کشاورزان به کشت ارقام با نیاز آبی کمتر و بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری در راستای افزایش بهره‌وری منابع آب به آنها ارائه شود. افزون بر این، نتایج نشان داد که نگرش نسبت به انجمن‌ آب‌بران با تمایل به عضویت در آن دارای رابطه‌ای معنی‌دار است؛ بنابراین، پیشنهاد شد که با برگزاری کلاس‌های آموزشی و ترویجی و بهره‌گیری از فیلم‌های آموزشی و رسانه‌های محلی نظیر رادیوی استانی و دیگر منابع اطلاعاتی در راستای ارتقای سطح آگاهی و دانش کشاورزان در زمینه مزایای مشارکت، زمینه همکاری و همیاری آنها در مدیریت منابع آب فراهم شود.

Feasibility Study of establishing the Water User Associations Based on IAD Pattern: A Case Study of Mehraban Sofla SubDistrict in Kabudarahang County of Iran

This study aimed at evaluating the feasibility of establishing a water user association using the Ostrom method in Mehraban Sofla subdistrict in Kabudarahang County in Hamedan province of Iran and it was conducted in a descriptiveanalytical method. In addition to library studies and regular observations, a questionnaire was used as the main tool for collecting field data. The face validity of the questionnaire was confirmed by the relevant professors and experts; and to evaluate its reliability, Cronbach’s alpha coefficient was used, which was 0.90. The statistical population consisting of 107 farmers in this subdistrict was selected by simple random sampling. Statistical tests were performed using SPSS23 and LISREL 8.8 software. The results showed that all the rules were necessary for the formation of an association of water users; however, among them, costbenefit and information were the most necessary rules required in the mentioned subdistrict where at present, the institutional basis for establishing a water association was not ready. Therefore, it was suggested that by identifying the existing capacities in Mehraban Sofla subdistrict, nonagricultural businesses be developed in order to provide various sources of income in parallel with agriculture, as well as trainings to prevent the digging of illegal wells in the studied subdistrict should be provided in order to protect groundwater and also to encourage farmers to cultivate cultivars with less water needs and to use modern irrigation methods in order to increase the productivity of water resources. In addition, the results showed that the attitude towards the water user association had a significant relationship with the desire to join it; therefore, it was suggested that by holding educational and extensional classes and using educational videos and local media such as provincial radio and other information resources to raise the level of awareness and knowledge of farmers about the benefits of participation, the grounds for their cooperation and assistance in water resources management be provided.