روستازیستی پایا در شهرستان تربت‌حیدریه

شاید در نگاه نخست، زندگی در روستا بسیار دلپذیر و رویایی باشد؛ اما امروزه، عواملی همچون فقر، بیکاری، خشکسالی، کم‌آبی و راندمان پایین کشاورزی زندگی در روستا را دشوار کرده است. با وجود این شرایط سخت و نابه‌سامانی‌های زندگی روستایی، هنوز هم شماری چشمگیر از مردم در روستا مانده‌اند و مهاجرت نمی‌کنند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل تاثیرگذار بر ماندگاری و پایداری مردم در روستا، به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که «چرا هنوز بسیاری از مردم در روستا مانده‌اند؟». جامعه آماری تحقیق شامل خانوارهای روستایی دهستان بایگ شهرستان تربت حیدریه بود که از آن میان، به کمک رابطه کوکران، 188 خانوار به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و نظام‌مند تصادفی انتخاب شدند و با پرسشنامه مورد آماربرداری قرار گرفتند. متغیرهای تحقیق شامل انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی، رفاهی، اقتصادی و نیز ویژگی‌های فردی بود. نتایج مطالعه نشان داد که ترکیبی از چهار عامل مهم اقتصادی، فرهنگی، طبیعی و فردی در ماندگاری مردم در روستا موثر است و از آن میان، کمبود بنیه اقتصادی بیشترین تاثیر را در ماندگاری و عدم مهاجرت روستاییان دارد. به هر حال، اگر به ظرفیت‏سازی، توانمندسازی و تسهیل‏گری اجتماعی با مشارکت خود روستاییان روی نیاوریم، این شرایط شکننده اجتماعی محیطی همواره می‏تواند تصمیمات روستازیستی را تغییر دهد.

Sustainable Rurality in Torbat Heydariyeh County of Iran

Although living in a village might be very pleasant and dreamy at first glance, it is hard and harsh because of many factors such as poverty, unemployment, drought, global warming, and low water and agricultural productivity. Despite such difficult conditions and low quality of rural life, a significant number of people remain in villages and do not migrate. This study aimed to investigate the factors affecting survival, sustainability and staying of people in the villages to answer this question: Why do the rural people still remain in their villages? The statistical population included the rural households living in Bayg subdistrict of Torbat Heydariyeh County, Razavi Khorasan province of Iran. Using Cochran’s formula, 188 households were systematically randomly selected and surveyed via stratified sampling method by a questionnaire. The studied variables included social cohesion, social trust, social participation, and natural, cultural, welfare and economic attractions as well as individual characteristics. The study results showed that a combination of four economic, cultural, natural and individual factors affected sustainable rurality, respectively; and among these factors, lack of economic strength had the greatest impact on the persistence and nonmigration of the rural people. However, the fragile socialenvironmental conditions could change the rural people’s decisions if we failed to engage in capacity building and social empowerment and facilitation by participation of the rural people themselves.