تاثیر تغییر سیاست‌های یارانه‌ای بر فقر غذایی در جامعه روستایی استان فارس در فاصله سال‌های 1387 تا 1393

در ایران، در آذرماه سال 1389، سیاست اعطای یارانه از رویکرد همگانی به رویکرد هدفمند تغییر کرد. بدیهی است این تغییر سیاست بر وضعیت فقر غذایی در جامعه روستایی تاثیر می‌گذارد. از این‏رو، هدف مطالعه حاضر بررسی پیمایشی تاثیر این تغییر سیاست بر فقر غذایی در جامعه روستایی استان فارس بود. در این راستا، از هرم غذایی به‌عنوان راهنمای برنامه غذایی متعادل و از شاخص‌های فقر غذایی در چارچوب رویکرد چندبعدی فقر شامل شاخص نسبت سرشمار و شاخص نسبت شکاف فقر غذایی استفاده شد. داده‌های لازم از طرح هزینه درآمد خانوارهای روستایی در سال­های 1387، 1389، 1391 و 1393 به‌دست آمد. نتایج نشان داد که سیاست‌های یارانه‌ای (صرف‏نظر از نوع آن) ابزاری موثر برای کاهش نرخ و عمق فقر غذایی در گروه‌های غذایی جامعه روستایی است؛ همچنین، تغییر در سیاست یارانه‌ای موجب افزایش 98/10 درصدی نرخ فقر غذایی و 02/23 درصدی عمق فقر غذایی در گروه چربی‌ها و نیز به‌ترتیب، افزایش 10/10 و 31/29 درصدی در گروه قندها و کاهش 03/31 و 17/38 درصدی در گروه غلات شده است. بر این اساس، در راستای بهبود و ارتقای اثربخشی سیاست هدفمندی یارانه‌ها در مقابله با فقر غذایی، پرداختن به ابزارهای تکمیلی از قبیل سیاست‌های جبرانی و افزایش سطح سواد تغذیه‌ای خانوارها ضروری می‌نماید.

The Impact of Subsidy Policy Change on Food Poverty in Rural community in Fars Province of Iran, 20082014

In Iran, the subsidy policy, in December 2010, changed from a public approach to a targeted approach. Obviously, this policy change affects the food poverty status in the rural community. Therefore, this study aimed to investigate the effect of this policy change on the food poverty in rural community of Fars province in Iran. For this purpose, the food pyramid was used as a balanced food program guide; and the food poverty indices in the framework of the multidimensional poverty approach were used to calculate the food poverty rate and the food poverty gap indexes. The required data were extracted from the Household Expenditure Survey (HES) for rural households of Fars province, covering 2008, 2010, 2011, and 2014. The results indicated that subsidy policies (irrespective of their types) were effective tools in reducing the rate and depth of rural food poverty as far as the food items were considered; in addition, the change in subsidy policy led to an increase in the rate and depth of food poverty of the fats group by 10.98 and 23.02 percent, respectively and an increase in the rate and depth of the sugars group by 10.10 and 29.31 percent, respectively as well as a decrease in the rate and depth of food poverty in cereals group by 31.03 and 38.17 percent, respectively. Accordingly, in order to enhance the effectiveness of the targeted subsidy policies to tackle the food poverty, focusing on the complementary policies such as compensatory measures and increasing the nutritional literacy of households are recommended.