تحلیل موانع اجرای طرح هادی در مناطق روستایی شهرستان تبریز

در چند دهه گذشته، با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرآیند توسعه ملی، روستاهای ایران پیوسته شاهد تغییرات نسبتاً زیادی در حیات خود و ساکنانشان بوده‏ و در این راستا، رویکردهای گوناگون برای دستیابی به اهداف توسعه روستایی در کانون توجه قرار گرفته است؛ یکی از مهم‌ترین این رویکردها اجرای طرح‌ هادی روستایی است. علی‏رغم اهداف و برنامه‌های اولیه این طرح برای توسعه روستاها در مناطق مختلف کشور، شواهد نشان می‌دهد که در عمل، تهیه و اجرای آن با مشکلات متعدد در ابعاد مختلف روبه‌رو شده است. هدف پژوهش حاضرتحلیل و بررسی موانع اجرای طرح هادی در مناطق روستایی شهرستان تبریز بود و جامعه آماری آن را تمامی سرپرستان خانوارهای روستایی در کلیه روستاهای بالای سی‏صد خانوار این شهرستان که در آنها، طرح هادی روستایی تا پایان سال 1390 اجرا و تکمیل شده بود، تشکیل می‌داد (37632=n)؛ از آن میان، با بهره‌گیری از رابطه کوکران، 362 سرپرست خانوار به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای دستیابی به نمونه و تکمیل پرسشنامه‌ها، از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب بهره گرفته شد. بعد از تایید روایی محتوایی پرسشنامه به‌منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق، پیش‌آزمون انجام شد و مقدار آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای مولفه‌های اصلی پرسشنامه 71/0 به‏دست آمد. به‌منظور شناسایی شاخص عامل‌های مرتبط با سازه «مشکلات اجرای طرح هادی در مناطق روستایی شهرستان تبریز»، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن بود که پنج عامل مدیریتی برنامه‌ریزی، کالبدی، زیست‌محیطی، دانشی اطلاعاتی و فنی در حدود 73/71 درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند. همچنین، اولویت‌بندی گویه‌های مشکلات اجرای طرح هادی نشان داد که سه گویه عدم مشارکت روستاییان در فرآیند مدیریت طرح‌ها، عدم تناسب طرح با نیازها و مسائل اصلی روستاییان، و عدم آشنایی مدیران، پیمانکاران و مشاوران طرح‌ها با محیط‌های روستایی، به‌ترتیب، رتبه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند.

Analyzing the Implementation Obstacles of Rural Guide Plans in Rural Areas of Tabriz County in Iran

In the last few decades, due to the importance of rural development in national development process, Iran’s villages have experienced relatively significant changes in the life of their residents and theirs as well; thus, there were introduced different approaches to achieve the rural development goals, one of the most important of which was the implementation of Rural Guide [Hadi] Plan. Despite initial objectives and programs for rural development projects in different parts of the country, according to the evidence, the preparation and implementation of the plan faced several problems in various aspects, in effect. This study aimed at investigating and analyzing the implementation obstacles of the Rural Guide [Hadi] Plans in rural areas of Tabriz County in Iran. The statistical society included all the heads of rural households residing in the villages with more than 300 households where the concerned plans had been completed by the end of 2011. Among the statistical society, 362 household heads were selected as sample by using Cochran’s formula. A stratified random sampling method was used to obtain the sample and questionnaire. After validating the questionnaire, a preexam was conducted to establish its reliability, and the Cronbach’s alpha was 0.71. To identify indicators of factors related to “the problems of Guide [Hadi] Plan in rural areas of Tabriz County”, an exploratory factor analysis was used. The study results showed that five factors of managerialplanning, physical, environmental, knowledgeinformation, and technical explained about 73.71 percent of the total variance. Prioritizing the problems of the plan also showed that lack of rural people’s participation in the project management process, the mismatch between the needs and the main issues of the rural people, and unfamiliarity of project managers, contractors and consultants with rural areas were placed at the first to third ranks, respectively.