بررسی تغییرات پاتولوژیک بافت کبد ماهی شانک زردباله Achanthopagrus latus)‌(و بیاح ‌(Liza abu)در خور موسی در پاسخ به آلاینده‌های پتروشیمی

زمینـه مطالعه: خور موسی یکی از مهمترین اکوسیستم‌های دریایی و با ارزش در جنوب ایران است که مکانی برای تخمگداری بسیاری از ماهی‌ها و موجودات دیگر می‌باشد و به دلیل وجود صنایع مختلف در اطراف این بخش از خلیج فارس توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. مطالعات پیشین تجمع مقادیر بالایی از آلاینده‌ها را در بافت‌های ماهیان این منطقه نشان داده‌اند که می‌تواند منجر به تغییر ساختار بافتی اندام‌های مختلف این ماهیان گردد. هدف: استفاده از تغییرات پاتولوژیکی کبد جهت بررسی اثرات آلاینده‌های خور موسی بر دو گونه ماهی شانک زردباله و بیاح. روش‌کار: در این مطالعه 50 قطعه ماهی شانک زردباله و 50 قطعه ماهی بیاح از پنج ایستگاه در خور موسی شامل :1) پتروشیمی، 2) جعفری، 3) اسکله نفتی مجیدیه، 4) غزاله و 5) زنگی جمع‌آوری شدند. پس از تشریح ماهیان نمونه‌هایی از کبد اخذ و در محلول ثبوت بوین تثبیت شدند. سپس نمونه‌ها براساس روش‌های مرسوم بافت شناسی مورد مطالعه بافتی قرار گرفتند. نتایج: تغییرات پاتولوژیکی مشاهده شده در بافت کبد شامل واکویوله شدن هپاتوسیت‌ها، هیپرتروفی هسته، نکروز کانونی، اتساع سینوزویید‌ها، اتساع فضای دیس و خونریزی بود. میزان شاخص تغییرات هیستوپاتولوژیک ‌(histopathological alteration index) (hai)‌ بافت کبد در ایستگاه پتروشیمی در هر دو گونه ماهی به طور معنی‌داری از سایر ایستگاه‌ها بیشتر بود ‌(05/0p < ‌.) کمترین مقدار hai مربوط به خور زنگی بود. نتیجه گیری نهایی: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که تغییرات ساختار بافتی کبد هر دو ماهی شانک و بیاح تحت تاثیر آلودگی خور موسی ایجاد شده و میزان این تغییرات ارتباط نزدیکی با مقدار آلودگی محیطی دارد.