مطالعه مورفولوژی و مورفومتری کلیه گوسفند در دوران جنینی

زمینه مطالعه: مطالعه رشد تکاملی حیوان به وسیله دورنمای تشریحی درحال تغییر، غالبا الگوی ساده ای را برای روشن شدن آناتومی پیچیده دام بالغ فراهم می کند. این نکته به خصوص در فهم دستگاه های که موقعیت قرارگرفتن اجزای آنها در خلال دوره رشد تکاملی تغییر شدیدی می نماید، مانند ساختمان های دستگاه ادراری تناسلی حائز اهمیت می باشد. هدف: مطالعه مورفومتری و مورفولوژی رشد تکاملی کلیه ی گوسفند در دوران جنینی بود. روش کار: شصت کلیه 30 جنین گوسفند نر و ماده بر اساس طول بدن به سه گروه سنی (اول: 100 -70، دوم: 120-100، سوم: 145-120 روزگی) تقسیم شدند. توپوگرافی ، ابعاد ( طول،عرض، ضخامت) و وزن کلیه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج: کلیه ها به طور کامل درناحیه کمری، در دو سوی صفحه میانی قرار داشتند. موقعیت کلیه ها نسبت به زوائده عرضی مهره های کمری در گروه های سنی متفاوت بود. کلیه ها جنین گوسفند حتی تا انتهای دوره جنینی در موقعیت کلیه ها گوسفند بالغ قرار نگرفته بودند.کلیه راست همواره تا اندازه ای پیشین تر از کلیه چپ بود. در تمام گروه های سنی، کلیه ی چپ با کیسه پشتی شکمبه در تماس بود. کلیه راست همواره درتمام طول دوران جنینی توسط سطح شکمی و کمی از سطح جانبی لوب راست کبد پوشانده شده بود ولی با افزایش سن میزان مجاورت این کلیه با زائده ی دمی کبد کاهش یافته بود، به طوری که تنها محدود به قطب پیشین آن بود. میانگین ابعاد و وزن کلیه ها درگروه های سنی مختلف به طور معنی داری افزایش یافته بود. سمت بدن و جنسیت تاثیر معنی داری بروی شاخص های اندازه گیری شده نداشتند. نتیجه گیری نهایی: توپوگرافی کلیه های جنین گوسفند و بالغ از نظر مجاورت به مهره های کمری و لوب راست و زائده ی دمی کبد دارای تفاوت های چشمگیری هستند. به نظر می رسد بروز ناقرینگی موقعیت کلیه ها و تغییرات مجاورت کلیه راست ارتباط تنگاتنگی با تغییر مکان به سمت پیشین و میزان رشد لوب راست و زائده ی دمی کبد در طی رشد تکاملی جینی داشته باشد. نتایج مورفومتری کلیه جنین گوسفند با جنین انسان و گاو هم خوانی دارد.

Morphological and morphometical study of the ovine kidneys during the fetal period

BACKGROUND: The study of animal development by a dynamic perspective on gross anatomy often provides amplified pattern to reveal the more complex anatomy of the adult. This is especially helpful in understanding system whose components drastically change their relation positions during developmental growth, such as urogenital organs. OJECTIVES: The aim of present study was to study morphologic and morphometric development of sheep kidneys during fetal period. METHODS: Sixty fetal kidneys obtained from 30 sheep fetuses were divided into three groups (70100, 100120, 120145 days) according to body length. Topography, dimensions, and weight of kidneys were evaluated. RESULTS: The kidneys were located totally in the lumbar region of the sides of the median plane. The position of kidneys relative to the transvers process of lumbar vertebrae was different in the age groups. The fetal kidney was not located at the same level of adult position even at the end of fetal period. The right kidney was consistently slightly cranial to left kidney. The left kidney was in contact with dorsal sac of rumen in all age groups. The right kidney was covered by ventral surface and a small part of the lateral surface of right lobe of liver, but with advancing age, the contact are of right kidney with caudate process of liver showed tangible reduction and such a contact limited eventually to the cranial pole of kidney. Means of dimensions and weight of kidneys increased with gestational age during fetal period. There were no sex and laterality differences in any parameters. CONCLUSIONS: Topography of fetal sheep kidneys relative to the lumbar vertebrate and their contact area of the kidneys with right lobe and caudate process of liver differed extremely from that of adult sheep kidney. It seems that the emergence of positional asymmetry of kidneys and changing contact area of right kidney exhibited an intimate relationship with the cranial shift and grow rate of right lobe and caudate process of liver during fetal development. The morphmetric results of fetal sheep kidneys were in agreement with the morphometric findings of humans and bovine kidneys.