شناسایی موانع تعاملات بین المللی اعضای هیات علمی: رویکردی کیفی

بین المللی شدن موسسات آموزش عالی یکی از موضوعات مورد بحث و علاقه در میان دانشگاه ها در طول دهه های گذشته بوده است. بین المللی شدن در سطوح ملی، بخشی و نهادی به عنوان فرایند تلفیقهر یک از ابعاد جهانی، بین فرهنگی، بین المللی در راستای مقاصد و کارکردهای (آموزش، پژوهش و خدمات) و ارائه آموزش بعد از متوسطه تعریف شده است، یکی از ابعاد بین المللی شدن در آموزش عالی، تعاملات اعضای هیات علمی است. بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع تعاملات بین المللی اعضای هیات علمی در ایران بود. برای نیل به این مقصود، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی استفادهشد. ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﺣﻮزه آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ از ﻧﻮع ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮﻓﯽ، در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد 17 ﻧﻔﺮ از آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در ﭘﮋوﻫﺶ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. اﺑﺰار ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﯾﺎﻓﺘﻪ و روش ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ﻧﯿﺰ روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای اﺳﺘﻘﺮاﯾﯽ ﺑﻮد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﺳﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﮐﻠﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: موانع درون داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ (ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﺎر داﻧﺸﮕﺎه از ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اعضای ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ، ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺤﺪود ﻓﺮﻫﻨﮓ داﻧﺸﮕﺎه از ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺤﺪود داﻧﺸﮕﺎه از ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ)، ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﺮون داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ (ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻨﺶ ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ و وﺟﻮد ﻗﻮاﻧﯿﻦ دﺳﺖ و ﭘﺎﮔﯿﺮ اداری در زﻣﯿﻨﻪ ﺻﺪور روادﯾﺪ) و ﻣﻮاﻧﻊ ﻓﺮدی (اﻧﮕﯿﺰه ﮐﻢ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ، ﺗﺴﻠﻂ ﮐﻢ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ زﺑﺎن ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﺿﻌﻒ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ). اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ داﻧﺶ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺎت ﻋﻠﻤﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻮاﻧﻊ و ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی اﯾﻦ ﺗﻌﺎﻣﻼت اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ. ﻟﺬا ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻋﻀﺎی ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ در ﺳﻄﺢ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ، ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎی ﮐﺸﻮر در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و رﻓﻊ ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﻌﺎﻣﻼت، ﺑﯿﺶ از پیش ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﻨﺪ.