نقش ترکیبات فرار متصاعد‎شده‎ از سطوح اول و دوم غذایی بر رفتار میزبان‎‌یابی زنبور پارازیتویید Tamarixia radiata (Hym.: Eulophidae).

رایحه‎ها نقش مهمی را در رفتار کاوشگری زنبورهای پارازیتویید ایفا می‎کنند و می‌توانند موجب افزایش عملکرد آن‌ها در برنامه‌های کنترل بیولوژیک گردند. این پژوهش با هدف تعیین پاسخ زنبور پارازیتویید tamarixia radiata (waterston) به محرک‌های شیمیایی مراحل مختلف زیستی پسیل آسیایی مرکبات، diaphorina citri kuwayama، با استفاده از بویایی‎سنج y- شکل و در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1 ± 27 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 10 ± 60 درصد‌، شدت نور 1600 لوکس و شدت جریان هوا به میزان 300 میلی‎لیتر بر دقیقه) انجام شد. همچنین، نقش ترکیبات فرار برگ‌های سبز (glvs) و ترکیبات فرار القایی (hipvs) چهار رقم از مرکبات شامل لیمو مکزیکی (citrus aurantifolia)، پرتقال والنسیای کمپبل (c. sinensis)، گریپ‌فروت مارش (c. paradise) و نارنج (c. aurantium)، با رهاسازی تعداد 30 حشره‎ی نر و 30 حشره‎ی ماده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که زنبورهای ماده‌ی پارازیتویید به‌طور معنی‌داری به محرک‌های شیمیایی متصاعد‌شده از پوره‌های پسیل آسیایی مرکبات و نیز ترکیبات فرار القایی متصاعد‌شده در اثر تغذیه‌ی پوره‌ها و حشرات بالغ جلب شدند. از سویی، زنبورهای نر به هیچ‎یک از محرک‌های شیمیایی مراحل مختلف زندگی d. citri، ترکیبات فرار برگ‎های سبز و ترکیبات فرار القایی جلب نشدند. نتایج بیانگر این است که ماده‌های زنبور پارازیتویید از علایم بویایی پوره‎های پسیل آسیایی مرکبات و نیز ترکیبات فرار القایی که در اثر تغذیه‌ی پوره‌ها و حشرات کامل روی گیاهان میزبان متصاعد می‎شوند، به‎منظور میزبان‎یابی خود استفاده می‎کنند. شناسایی، سنتز و استفاده از ترکیبات فرار جلب‎کننده‌ی عوامل کنترل بیولوژیک می‎تواند کارآیی استفاده از این عوامل را در برنامه های کنترل تلفیقی آفات افزایش ‎دهد.