اثرات کشندگی و زیر‌کشندگی حشره‌کش‌های دینوتفوران و تیامتوکسام روی پارامترهای رشد جمعیت بالتوری سبز، Chrysoperla carnea (Neu.: Chrysopidae)، در شرایط آزمایشگاهی

بالتوری سبز، chrysoperla carnea (stephens)، از مهم‌ترین دشمنان طبیعی آفات است که در ‌بیش‌تر سامانه‌های کشاورزی فعال بوده و به‌عنوان یکی از عوامل کنترل طبیعی در برنامه‌های مدیریت تلفیقی به‌کار برده می‌شود. سمیت حشره‌کش‌های دینوتفوران و تیامتوکسام روی لاروهای سن اول بالتوری سبز در آزمایشگاه با شرایط دمایی 1 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بررسی شد. مقادیر lc50 برآورد‌شده برای دینوتفوران و تیامتوکسام به‌ترتیب 382/19 و 880/9 mg ai/l بود که نشانگر سمیت بالای تیامتوکسام روی لاروهای سن اول بالتوری است. برای ارزیابی اثرات زیرکشندگی، لاروهای سن اول بالتوری‌ با lc30 دینوتفوران و تیامتوکسام به‌ترتیب معادل ‌532/3 و 692/1 mg ai/l تیمار شدند. نرخ ذاتی افزایش (rm) جمعیت در شاهد و تیمارهای دینوتفوران و تیامتوکسام به‌ترتیب 185/0، 186/0 و 143/0 بر روز بود. نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) در شاهد، تیمار دینوتفوران و تیمار تیامتوکسام به‌ترتیب 204/1، 204/1 و 154/1 بر روز محاسبه شد. در شاهد و تیمارهای دینوتفوران و تیامتوکسام میانگین طول یک نسل به‌ترتیب 77/30، 46/30 و 14/35 و مدت زمان دوبرابر شدن جمعیت به‌ترتیب 73/3، 72/3 و 82/4 روز بود. مقادیر نرخ خالص تولید مثل در شاهد و تیمارهای دینوتفوران و تیامتوکسام به‌ترتیب 01/298، 45/278 و 03/155 و نرخ ناخالص تولید مثل به‌ترتیب 89/459، 08/439 و 42/309 ماده/ماده/نسل بود. تیامتوکسام اثرات منفی غیرکشندگی بالایی روی پارامترهای جمعیت پایدار بالتوری سبز داشت، اما بین تیمار دینوتفوران و شاهد اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. اگر این حشره‌کش‌ها در شرایط مزرعه‌ای هم نتایج مشابهی داشته باشند، می‌توان از دینوتفوران در مدیریت تلفیقی آفات استفاده نمود. باوجود اینکه همواره نتایج به‌دست آمده در آزمایشگاه با شرایط طبیعی مطابقت ندارد، اما این نتایج می‌تواند به انتخاب حشره‌کش‌ها برای مطالعه در شرایط طبیعی و کاربرد حشره‌کش‌های مناسب به‌همراه دشمنان طبیعی در مدیریت آفات کمک کند.