بررسی تغییرات نقطه انجماد و تحمل به سرما در شفیره‌های دیاپوزی بید چغندر قند scrobipalpa ocellatella (lepidoptera: gelechiidae)

بید چغندر قند(boyd)  scrobipalpa ocellatella یکی از آفات مهم آخر فصل چغندرقند می‌باشد که موجب کاهش کمی و کیفی محصول می‌شود. لاروهای این آفت عمدتاً از جوانه های مرکزی و سر ریشه های گیاه چغندرقند تغذیه می‌کنند. با برداشت چغندرقند در آبان ماه، لاروهای سن آخر موجود در سر ریشه ها وارد خاک شده و برای زمستان گذرانی به شفیره تبدیل می‌شوند. لاروهای سنین پایین‌تر در صورتی که زیستگاه مناسب و غذای کافی در اختیار داشته باشند، به تدریج با کامل شدن سنین لاروی به شفیره تبدیل می‌شوند. به منظور مطالعه توانایی زمستان گذرانی این حشره، شفیره ها به صورت ماهیانه از آبان 1394 تا فروردین 1395 جمع‌آوری شدند. تغییرات فصلی در شاخص های سرماسختی (نقطه انجماد و کمترین دمای کشنده) بید چغندرقند مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین نقطه انجماد شفیره های بید چغندرقند جمع‌آوری شده از مزرعه بین 0.33 ± 13.2 تا 0.23 ± 18.2 درجه سلسیوس در نوسان بود. حداکثر میزان تحمل شفیره ها در ماه‌های آبان، آذر و دی ماه و کمترین میزان تحمل در فروردین ماه مشاهده شد. میزان تحمل شفیره‌های دیاپوزی به طور معنی داری از شفیره های غیر دیاپوزی در دمای 10 ، 15 و 20 درجه سلسیوس بالاتر بود. کمترین دمای کشنده برای 50 درصد افراد از 13.9 درجه سلسیوس در آبان ماه به 5.5 درجه سلسیوس در فروردین ماه کاهش یافت. علی‌رغم این‌که نقطه انجماد شفیره های دیاپوزی در ماه های منتهی به اواخر زمستان و بهار از 15 درجه سلسیوس فراتر نرفت، اما شفیره ها متناسب با نقطه انجماد نتوانستند دماهای زیر صفر را تحمل نمایند. با این وجود نتایج نشان می‌دهند که قدرت تحمل شفیره ها در مرحله دیاپوز بیش از ظرفیت سرما و یخبندان محیط است و دماهای زیر صفر زمستان نمی‌تواند به عنوان عامل مهمی زنده‌مانی بید چغندرقند را تهدید نماید.

Changes of supercooling point and cold tolerance in diapausing pupae of sugar beet moth, Scrobipalpa ocellatella (Lepidoptera; Gelechiidae)

Sugar beet moth (SBM) Scrobipalpa ocellatella (Boyd) is one of the important pests of sugar beet that causes quantitative and qualitative yield loss late in the season. Pest damage is occurred in the central buds and the root of the sugar beet plant. The last instar larvae enter the soil and pupate for overwintering at harvest time of sugar beet in Karaj, Iran in November. The younger larvae having suitable habitat and enough food for development may have chance to pupate in soil gradually whenever weather permit. In order to study the overwintering potential of the pest, pupae were collected monthly from November 2015 to April 2016. Seasonal changes in cold hardiness indices such as supercooling point and lower lethal temperature of the beet moth were studied. The mean supercooling points of field collected pupae varied from –13.2 ± 0.33 to –18.2 ± 0.23 °C. The highest cold hardiness of diapausing pupae was found in November, December and January, and the lowest in April. The cold hardiness of diapausing pupae was higher than that of nondiapausing pupae at 10, 15 and 20 °C. Lethal temperature for 50% of population (LT50) changed from 13.99 ºC in November to 5.5 ºC in April. In spite of the fact that the supercooling point of the diapause pupae did not exceed 15 °C in the latewinter and April, the pupae could not withstand temperatures below zero under a supercooling point. However, the findings show that the ability of pupae to tolerate in the diapause stage is more than the capacity of cold and frost environment, and therefore, temperatures below zero in winter cannot be considered as a significant risk for the survival of sugar beet moth.