فراوانی برخی سروتیپ‌های ویروس‌های عامل کوتولگی زرد و تغییرات فصلی جمعیت ناقلین آن‌ها در گندم و جو در شهرکرد

بیماری‌های ویروسی غلات، دارای ناقل طبیعی، در استان چهارمحال و بختیاری اغلب باعث خسارت اقتصادی می‌شوند. گونه‌های rhopalosiphum padi، sipha elegans، schizaphis graminum، sitobion avenae، rhopalosiphum maidis و metopolophium dirhodum به ترتیب فراوانی جمعیت به‌عنوان مهم‌ترین ناقلین ویروس‌های کوتولگی زرد جو و غلات در شهرکرد طی سال‌های 87-1385 شناخته شدند. سروتیپ های barley yellow dwarf viruspav (pav)، barley yellow dwarf virusmav (mav) و cereal yellow dwarf virusrpv (rpv) نیز به ترتیب ازنظر فراوانی بودند. جمعیت شته‌ها از اواخر شهریور افزایش نشان داد و در اواسط مهر به حداکثر رسید، با شروع یخبندان برخی گونه‌ها به طوقه و ریشه گندم و جو پناه برده اما قادر به زمستان گذرانی روی بوته‌های گندم و جو نبودند. بین میزان وقوع سروتیپ های pav، mav و rpv در گندم و جو و جمعیت شته‌های ناقل ارتباط وجود داشت. در شرایط گلخانه بر اساس علائم و الیزا pav با r. padi، s. avenae، m. dirhodum و s. graminum، mav با r. maidis، r. padi و m. dirhodum و rpv با r. padi و s. avenae منتقل شدند.

Frequency of some serotypes of viruses causing agent of yellow dwarf disease and seasonal changes in their vectors population in wheat and barley in Shahrekord

Viral diseases with natural vector in Chahar Mahal va Bakhtiari province in most occasions cause economic damage. During 20062008, Rhopalosiphum padi, Schizaphis graminum, Sipha elegans, Sitobion avenae, Rhopalosiphum maidis and Metopolophium dirhodum in order of frequency, respectively, were identified as the most important vectors of barley yellowdwarfvirus and cerealyellowdwarfviruses in Shahrekord. barley yellow dwarf virusPAV (PAV), barley yellow dwarf virusMAV (MAV) and cereal yellow dwarf virusRPV (RPV) serotypes, respectively, were abundant. Aphid populations increased from late September and reached to the peak in midOctober. With the onset of early fall frosts,, nymph of some species moved to crown and roots of wheat and barley  but none of the species were capable of overwintering in wheat and barley. There were relationships between incidence of serotypes PAV, MAV and RPV in wheat, barley and aphid vector population due to vectorserotype specificity. Under greenhouse conditions, based on symptoms and ELISA, were shown PAV by R. padi, S. avenae, M. dirhodum and S. graminum, MAV by S. graminum, R. maidis, R. padi and M. dirhodum and RPV by R. padi and S. avenae were transmitted.