پارامترهای رشد جمعیت بید گوجه‏ فرنگی tuta absoluta (lep.: gelechiidae) در شرایط مزرعه در منطقه خسروشاه استان آذربایجان شرقی

پروانه مینوز یا بید گوجه فرنگی tuta absoluta (meyrick) یکی از مهم‌ترین آفات گوجه ‌فرنگی می باشد که پس از ورود به ایران به سرعت در مناطق مختلف کشور انتشار یافته است. در این تحقیق زیست شناسی این آفت در مزرعه گوجه فرنگی در منطقه خسروشاه استان آذربایجان شرقی در سال 1393 بررسی و پارامترهای رشد جمعیت آن محاسبه شد. برای این منظور قفس های برگ روی برگچه‏ های گوجه ‏فرنگی رقم super strain b نصب شد و تعداد 55 عدد تخم هم سن بید گوجه‏ فرنگی به تفکیک روی برگچه ها قرار داده شدند. با بازدیدهای روزانه، طول دوره‌ی تفریخ تخم، تلفات و طول دوره‌ی رشدی لارو و شفیره ثبت شد. همچنین پس از ظهور حشرات کامل، هر روز تعداد تخم های گذاشته شده توسط حشرات کامل ماده ثبت شد. نتایج نشان داد که 74/54 درصد از تخم ها تبدیل به حشره کامل شدند و نسبت جنسی 60/97 درصد بود. بیشترین تلفات (25/46 درصد) در مرحله‌ی زیستی تخم اتفاق افتاد. میانگین طول مدت زمان تفریخ تخم، طول دوره‌ی رشدی لارو و شفیره به ­ترتیب 0/08 ± 4/37، 0/07 ± 10/78 و 0/06 ± 7 روز بوده و بید گوجه فرنگی یک نسل خود (از مرحله تخم تا تولید اولین تخم) را روی گیاه گوجه‌فرنگی در منطقه خسروشاه در مدت زمان  0/06 ± 23/08 روز تکمیل کرد. تجزیه و تحلیل داده ها به روش جدول زندگی دو جنسی سنی مرحله‌ی زیستی، انجام شد و مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت 0/005 ± 0/141 بر روز، نرخ متناهی افزایش جمعیت 0/006 ± 1/15 بر روز و نرخ خالص تولید مثل 6/36 ± 43/72 عدد در هر نسل به دست آمد.

Population growth parameters of tomato leaf miner, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae) at field condition in Khosrowshah region, East Azarbaijan‌ province

Tomato leaf miner, Tuta absoluta (Meyrick) is one of the most important pests of tomato which rapidly spread into most areas of Iran after its entrance to the country. Biology of the pest was studied and its population growth parameters were calculated at a tomato field condition in Khosrowshah region, East Azarbaijan province of Iran in 2014. Leaf cages were installed on Super Strain B tomato variety and 55 eggs were placed separately. Eggs were observed daily for hatching. Larvae and pupae mortality and development were also recorded daily. After adult emergence, number of eggs laid by adult females was recorded per day till they died. Survival rate of T. absoluta from egg to adult was 74.54% with sex ratio of 60.97 percent. The most mortality (25.46%) occurred at the egg stage. The average duration of hatching eggs, and larvae and pupae developmental periods were 4.37 ± 0.08, 10.78 ± 0.07 and 7 ± 0.06 days, respectively. The tomato leaf miner completed a generation (from egg to producing the first egg) on tomato during 23.08 ± 0.06 days. The data was analyzed according to the agestage, twosex life table. The intrinsic rate of increase was 0.141 ± 0.005 day1, finite rate of increase was 1.15 ± 0.006 day1 and net reproductive rate was 43.72 ± 6.63 offsprings/generation.