تشخیص و پراکنش جغرافیایی ویروس‌های قابل انتقال با سفید بالک‌ها در برخی از گلخانه‌های خیار ایران

تعداد زیادی از ویروس‌های گیاهی قابل انتقال توسط سفید بالک‌ها همراه و یا دخیل در نشانه‌های زردی از مزارع و یا گلـخانه‌های خیار در دنیا گزارش شده‌اند. در سال‌های اخیر، نشانه‌های زردی و جمعیت‌های زیادی از سفید بالک‌ها در بسیاری از گلخـانه‌های خیار در ایران مشاهده گردیده است. در این تحقیق در سال‌های 90 و 91، تعداد 287 نمونه برگ خیار با نشانه‌های زردی و تردی برگ‌ها از گلخانه‌های خیار در استان‌های تهران، سمنان، اصفهان و یزد جمع آوری و آلودگی آنها به برخی از ویروس‌های قابل انتقال با سفید بالک‌ها از قبیل ویروس زردی رگبرگ خیار (cucumber vein yellowing virus, cvyv)، ویروس زردی سبزرد کدوییان (cucurbit chlorotic yellows virus, ccyv)، و ویروس کوتولگی زرد کدوییان (cucurbit yellow stunting disorder virus, cysdv) به روش (double antibody sandwich enzyme-linked immunosorbent assay, das-elisa) و واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (reverse transcription polymerase chain reaction, rt-pcr) مورد بررسی قرار گرفـت. نتایـج به دست آمده نشانگر آلودگی 52، 42 و 18 درصد نمونه‌ها(به ترتیب) به ccyv، cvyvوcysdv بود. دو ویروس ccyv و cvyv در تمام مناطق مورد بررسی ردیابی و cysdv در استان اصفهان ردیابی نگردید. حدود 62 درصد نمونه‌های آلوده دارای آلودگی هم زمان به دو و یا بیش از دو ویروس بودند. بیشترین آلودگی هم زمان مربوط به آلودگی‌های هم زمان ccyv+cvyv (49 درصد) بود. نــاحیه‌ای از ژن (heat shock protein 70, hsp70) سه جـدایه ایـرانی cysdv به اندازه 460 جفت باز تکثیر و تعیین توالی گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل فیلوژنتیکی، جدایه‌های ایرانی cysdv در گروه مجزایی از سایر جدایه‌های گزارش شده این ویروس قرار گرفتند که می‌تواند نشانگر منشا ژنتیکی متفاوت جدایه‌های ایرانی باشد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشانگر وجود آلودگی‌های گسترده به ویروس‌های قابل انتقال با سفید بالک‌ها همراه با نشانه‌های زردی در گلخانه‌های خیار مورد بررسی می‌باشد.