تاثیر ژنوتیپ‌ های مختلف گندم روی زیست‌ شناسی و پارامترهای رشد جمعیت trogoderma granarium

لمبه‌ی گندم trogoderma granarium (everts)  یکی از مهم ‌ترین آفات محصولات انباری به ‌ویژه دانه های گندم در ایران و برخی از کشورهای جهان می‌باشد. در این پژوهش، اثر هفت ژنوتیپ مختلف گندم شامل ارقام حیدری، آفتاب، گاسکوژن، کوهدشت و تیرگان و لاین های n-91-9 و n-92-19 روی زیست شناسی و پارامترهای جدول زندگی دوجنسی لمبه‌ی گندم در دمای 1±33 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره‌ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد که طولانی‌ترین دوره‌ی رشدی قبل از بلوغ حشره روی لاینn-91-9 و ارقام حیدری و آفتاب بود. نرخ خالص تولیدمثل (r0) از 9.03 نتاج روی n-92-19 تا 34.13 نتاج روی گاسکوژن متغیر بود. کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) روی ارقام حیدری و آفتاب و لاین های n-91-9 و n-92-19 بود. نتایج به‌ست آمده از این پژوهش نشان دهنده‌ی نامناسب بودن ارقام حیدری و آفتاب و لاین های n-91-9 و n-92-19 نسبت به‌سایر رقم های مورد آزمایش برای نشوونما و افزایش جمعیت لمبه‌ی گندم بود. از این ژنوتیپ ها می توان به‌عنوان منابعی از مقاومت، در برنامه های مدیریتی لمبه‌ی گندم استفاده کرد.

effect of different wheat cultivars on biology and population growth parameters of trogoderma granarium

the khapra beetle, trogoderma granarium (everts) is one of the most important insect pests of stored products, especially wheat grains, in iran and some other countries of the world. in this research, effect of various wheat genotypes including heidari, aftab, gaskojen, kouhdasht, tirgan, n-91-9, and n-92-19 was studied on biology and two-sex life table parameters of t. granarium under 33 ± 1°c, relative humidity of 65 ± 5%, and a photoperiod of 14:10 (l:d) h. our results showed that the immature period of t. granarium was the longest on n-91-9, heidari, and aftab. the net reproductive rate (r0) ranged from 9.03 offspring on n-92-19 to 34.13 offspring on gaskojen. the lowest intrinsic rate of increase (r) was for t. granarium reared on heidari, aftab, n-91-9 and n-92-19. the results of this study indicated that heidari, aftab, n-92-19 and n-91-9 were unfavorable genotypes for t. granarium development and population increase. these genotypes could be used as one of the sources of resistance in management programs of t. granarium.