ارزیابی مقاومت لاین‌های پیشرفته لوبیا نسبت به بیماری سوختگی باکتریایی معمولی به روش تجزیه به عامل‌ها و تجزیه خوشه‌ای

بیماری سوختگی باکتریایی معمولی لوبیا با عامل xanthomonas axonopodis pv. phaseoli یکی از بیماری‌های مهم لوبیا است که باعث کاهش عملکرد و کیفیت بذر می‌شود. استفاده از ارقام مقاوم یکی از روش‌های موثر کنترل بیماری است. در این بررسی 15 ژنوتیپ لوبیا در کنار رقم صدری به عنوان شاهد طی سال های 1394 و 1395 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی کشت و در مرحله قبل از گل دهی با سوسپانسیون 7^10 سلول باکتری در میلی‌لیتر مایه زنی و میزان مقاومت ژنوتیپ ها در مرحله قبل از رسیدگی فیزیولوژیکی ارزیابی شد. نتایج نشان داد، بیماری سوختگی باکتریایی به‌طور متوسط منجر به کاهش عملکرد به میزان 33.2 درصد در لاین‌های مورد مطالعه شد. همچنین اجزاء عملکرد شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه در شرایط آلودگی به بیماری به ترتیب 28.9، 17 و 15.6 درصد کاهش نشان دادند. براساس استفاده از روش تجزیه به عامل‌ها و تجزیه کلاستر، پنج لاین لوبیا که دارای بیشترین شاخص های میانگین هندسی بهره وری و تحمل به تنش و کمترین شاخص حساسیت نسبت به‌کل ژنوتیپ‌ها بودند، شناسایی و انتخاب شدند. ژنوتیپ‌های vax3 و ks31118 به دلیل بازارپسندی و رنگ‌دانه مناسب، قابلیت معرفی و نام‌گذاری مستقیم به‌عنوان ارقام لوبیا قرمز مقاوم به بیماری سوختگی باکتریایی معمولی را دارا بودند؛ همچنین از لاین‌های vax1، vax5 و vax6 می‌توان به‌عنوان والدین تلاقی، در برنامه هیبریداسیون ارقام لوبیا به‌منظور معرفی ارقام مقاوم به این بیماری، استفاده کرد.

Evaluation of advanced common bean lines for resistance to common bacterial blight (CBB) based on factor analysis and cluster analysis

Common bacterial blight (CBB), caused by Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli (Xap < /em>), is one of the major diseases in common bean fields leading to significant losses in yield and seed quality. Application of resistant varieties is the effective disease management. In this study, 15 bean genotypes with the Sadri cultivar as a check varaiety were cultivated in the field of Agricultural and Natural Resources Research Center of Markazi province during 2015 and 2016 which were inoculated with bacterial suspension (107 cell/ml) before flowering stage. The resistance of genotypes was assessed in the prephysiological maturity stage. The results showed that CBB reduced yield average 33.2% in the studied lines. Also, yield components including number of pods per plant, number of seeds per pod and one hundred seed weight reduced 28.9%, 17% and 15.6% respectively.Finally, based on factor and cluster statistic analysis, five bean lines with the highest geometric mean productivity and steress tolerance index and the lowest stress susceptibility index were selected. VAX3 and Ks31118 genotypes were released as CBB resistant red bean varieties due to their marketability and suitable grain color. Also VAX1, VAX5 and VAX6 lines can be used as the parents in bean hybridization programs to release resistant varieties to this disease.