بررسی ارتباط بوته‌میری فوزاریومی و ماکروفومینایی کنجد با برخی صفات مهم زراعی در شرایط مزرعه

قارچ‌های بیماری‌زای ماکروفومینا و فوزاریوم از جمله مهم‌ترین عوامل ایجادکننده بوته‌میری در ایران و جهان هستند که باعث ایجاد خسارت گسترده‌ای می‌شوند. در این پروژه، 25 رقم و ژنوتیپ امیدبخش کنجد شامل 14 لاین در مرحله سازگاری، چهار لاین پیشرفته برای معرفی و شش رقم تجاری شامل اولتان، داراب یک، دشتستان دو، هلیل، ناز تک شاخه و ناز چندشاخه در سه تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در خزانه آلوده در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج کاشته شدند. هر ژنوتیپ در هر تکرار در یک خط دو متری کاشته شد. سطوح مقاومت به بیماری در بین ژنوتیپ‌ها به صورت درصد بوته میری در مرحله رسیدگی اندازه‌گیری شد. وقوع بوته‌‌میری در تمام ژنوتیپ‌ها مشاهده گردید. رقم دشتستان2 با بیشترین میزان بوته‌میری به‌عنوان حساسترین رقم تعیین گردید. لاین‌های در دست معرفی 1092 و 1090 با کمترین میزان بوته‌میری (کمتر از 20 درصد) در گروه ژنوتیپ‌های مقاوم دسته‌بندی شدند. آزمون همبستگی بین پنج صفت مرتبط با عملکرد با درصد بوته‌میری نشان داد که بوته‌میری با صفت تعداد دانه در کپسول بیشترین میزان همبستگی را دارد. همچنین، ارتباط معنی‌داری بین طول کپسول با درصد بوته‌میری مشاهده شد ولی ضریب همبستگی بین این دو صفت پایین بود. ارتباط معنی‌داری بین وزن هزاردانه، میزان کلروفیل برگ‌ها در مرحله گلدهی (عدد سبزینگی) و وزن کپسول بدون دانه با درصد بوته‌میری مشاهده نگردید.

Studying the relationship between sesame fusarium and macrophomina incited dampingoff with some other important traits measured in the field.

T The fungi, Macrophomina  phaseolina  and Fusarium oxysporum are the main causal agents of sesame wilt making a great loss in Iran and worldwide. In this research, 25 cultivars and genotypes of sesame including 14 yield comparison test lines, four improved lines and six commercial cultivars (Dashtestan2, Darab1, Halil, Nazuniculm and Naz branched grew in 3 replicates in randomized complete blocks in a hotspot field in 400ha farm of Seed and Plant Improvement Institute (SPII) in Karaj. Each genotype was cultivated in two meters length. Disease scores were recorded at the maturity stage. The results showed that all genotypes were affected by disease to some extent among which Dashtestan 2 had the highest mean of disease score. The lines 9210 and 9010 with the lowest record of wilting (less than 20%) were grouped as resistant lines. Correlation analysis between five important agronomic traits related to yield with wilt disease data showed that dampingoff data has a significant correlation with the number of seeds per capsule. Although a significant correlation was observed between wilting with capsule length, the coefficient was low. There was a nonsignificant correlation between wilt disease and 1000 seed weight, SPAD no. and capsule weight without seeds.