تاثیر مقادیر و زمان قطع آب آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ارقام گندم در روش آبیاری بارانی

برای بررسی اثر درصد آب مصرفی و زمان قطع آب آبیاری در روش آبیاری بارانی بر میزان عملکرد و کارآیی مصرف آب در ‏ارقام مختلف گندم، آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرت‌های نواری دو بار خرد شده ‏‎(strip split plot)‎‏ در قالب طرح ‏بلوک‌های کامل تصادفی در سال های 1385 تا 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایستگاه ‏طرق، در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای مربوط به سطوح آب آبیاری (70، 85، و 100 درصد نیاز آبی کامل) در کرت‌های ‏عمودی و تیمارهای مراحل قطع آبیاری (بدون قطع آبیاری- آبیاری کامل، قطع آب در مرحله ساقه رفتن، و قطع آب در مرحله ‏گرده‌افشانی) در کرت‌های افقی قرار گرفتند. همچنین، سه رقم الوند، توس، و گاسکوژن درکرت‌های فرعی آزمایش، به عنوان ‏رقم‌های مورد بررسی، انتخاب شدند. عملکرد گندم در سه سطح آبیاری 70، 85، و 100 درصد به ترتیب برابر با 3182، ‏‏4639، و 4748 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین عملکرد دو تیمار 85 و 100 درصد دیده ‏نمی شود. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب با 849/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب در تیمار 85 درصد آب مصرفی به دست ‏آمده است. آبیاری کامل (بدون قطع آبیاری) با عملکرد 4557 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را نشان می‌دهد. عملکرد ‏در تیمار قطع آب در مرحله ساقه رفتن و گرده‌افشانی به ترتیب برابر با 4195 و 3817 کیلوگرم در هکتار است. بین دو تیمار ‏آبیاری کامل و قطع آب در مرحله ساقه رفتن اختلاف معنی دار دیده نمی‌شود. قطع آب در مرحله ساقه رفتن بیشترین میزان ‏کارآیی مصرف آب را دارد (778/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب). رقم الوند بیشترین عملکرد (4447 کیلوگرم در هکتار) و ‏کارآیی مصرف آب (718/1 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب) را دارد. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که با در نظر گرفتن ‏میزان عملکرد، میزان آب مصرفی، و کارآیی مصرف آب هرگاه کمبود آب جدی نیست آبیاری کامل و در زمان مواجه با کمبود ‏آب، سطح 85 درصد آب مصرفی و نیز قطع آب در مرحله ساقه رفتن قابل توصیه است.‏