به‌گزینی برنامه تک‌آبیاری و تاریخ کاشت برای جو در شرایط دیم مراغه و تخمین تابع تولید

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح تک آبیاری بر عملکرد دو رقم جو دیم، تحقیقی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (85–1383) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجرا در آمد. سه تاریخ کاشت (کرت اصلی) و پنج مدیریت تخصیص تک آبیاری (کرت فرعی) برای دو رقم جو (کرت فرعی فرعی) بررسی شد. عملکرد دانه، کاه و کلش و عملکرد زیست توده در شرایط گزاره‌‌های مختلف تک‌آبیاری برای ارقام جو دیم بررسی شد. تابع تولید جو در شرایط کل آب کاربردی (مجموع بارش و آب آبیاری) برآورد شد. هر چند رابطه آب کاربردی – عملکرد یک رابطه خطی است اما تفاوت اثربخشی زمان تخصیص و کاربرد آب آبیاری را بیان می‌کند. بر اساس نتایج این تحقیق و با در نظر گرفتن تاثیر شاخص روز- درجه رشد با اعمال آبیاری محدود پاییزه و نیز تغییرات عملکرد دانه و کاه و کلش، نشان داده شد که مناسب‌‌ترین برنامه آبیاری محدود ارقام جو دیم شامل: تک‌‌آبیاری زمان کاشت و یک آبیاری حداقل در طول دوره ظهور سنبله تا گل‌دهی به عنوان برنامه آبیاری بهاره برای ارقام جو دیم است. اثربخشی تک‌آبیاری زمان کاشت در استقرار گیاه، جلو افتادن دوره رشد، پنجه‌زنی گیاه و کاهش اثر خسارت سرما، زودرسی و بهبود اجزای عملکرد و عملکرد محصول است. میزان افزایش عملکرد در این شرایط (میانگین 3794 کیلوگرم در هکتار) افزون بر سه برابر شرایط دیم (میانگین 1170 کیلوگرم در هکتار) است. افزایش عملکرد ناشی از تک‌آبیاری بهاره نسبت به شرایط دیم، بیش از 1000 کیلوگرم در هکتار است و این افزایش عملکرد ناشی از بهبود ظرفیت آب خاک در فاز زایشی و بهبود اجزای عملکرد (خصوصاً وزن هزار دانه) است. بنابراین وقتی که حد بهینه تک‌آبیاری با مدیریت مناسب زراعی ترکیب شود، عملکرد جو به طور چشمگیر افزایش می‌یابد.