توسعه مدل پویایی سیستم بهسازی شبکه آبیاری با توجه به مشارکت کشاورزان و ‏ارتقای مدیریت شبکه

امروزه کیفیت زندگی بشر به صورت مستقیم تحت تاثیر چگونگی برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب است. سهم عمده‌ای از ‏این منابع برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود و شبکه‌های آبیاری و زهکشی نقش بسزایی در استفاده بهینه از آن دارند. ‏از ساخت اولین شبکه‌های آبیاری سال‌ها می‌گذرد و عملکرد بیشتر آن‌ها به دلایل مختلف پایین است، از این رو بهسازی ‏شبکه‌های آبیاری موجود برای بهبود عملکرد آن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. به دلیل پیچیدگی مسایل شبکه‌های آبیاری و وجود ‏تعاملات و وابستگی بین اجزای آن، بهبود عملکرد آن‌ها، نیاز به یک نگاه جامع، سیستمی، و آینده‌نگر دارد. یکی از ابزارهای ‏مدیریتی برای این منظور، علم پویایی سیستم است. اخیراً رویکرد پویایی سیستم‌ها در بهسازی شبکه‌های آبیاری به کار ‏گرفته شده است. با توجه به نتایج مثبت حاصل از به کارگیری این روش، مدل موجود پویایی سیستم بهسازی شبکه‌ آبیاری ‏قزوین که در آن صرفاً بهسازی فیزیکی شبکه و کنترل تقاضای آب بررسی شده بود، با توجه به اهمیت نقش مشارکت ‏کشاورزان و ارتقای مدیریت شبکه، تکمیل شد تا دامنه گسترده‌تری از عوامل موثر بر عملکرد شبکه مورد توجه قرار گیرد. در ‏این تحقیق علاوه بر مسایل فیزیکی، مسایل مدیریتی و اجتماعی نیز از طریق اعمال سیاست‌های مختلف جهت بهسازی ‏بررسی شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که با ادامه روند جاری، وضعیت عملکرد شبکه آبیاری قزوین در آینده وخیم‌تر خواهد شد ‏و به میزان حدود 10 درصد در افق سال 1399 کاهش خواهد یافت. همچنین نشان داده شده است که با اجرای سیاست‌های ‏مختلف شامل: بهبود فیزیکی و مدیریتی شبکه و افزایش مشارکت کشاورزان می‌توان عملکرد شبکه را ارتقا بخشید. ‏اثر‌گذاری سیاست‌های مختلف در افق سال 1399 متفاوت است بدین معنا که سیاست‌های بهبود فیزیکی و مدیریتی به ترتیب ‏به میزان 5 و 3 درصد و افزایش مشارکت کشاورزان با بیشترین تاثیر به میزان 14درصد موجب بهبود عملکرد شبکه‌ خواهند ‏شد.‏