بررسی آثار زهکشی کنترل شده بر شوری خاک، مدیریت آبیاری و عملکرد نیشکر ‏(مطالعه موردی کشت و صنعت امام خمینی)‏

واحد کشت و صنعت امام‎ ‎خمینی یکی از واحد‏‌های ده گانه نیشکر در استان خوزستان است. شوری خاک اراضی این واحد به ‏خوبی کاهش یافته و در حد تحمل گیاه قرار دارد، اما به دلیل وجود زهکش‏‌های زیرزمینی عمیق و مصرف زیاد آب، زهکشی در ‏این اراضی بیش از نیاز است و سالانه حجم قابل توجهی زهاب تولید و به رودخانه دز تخلیه می‌شود. این پژوهش به منظور ‏بررسی امکان استفاده از سیستم زهکشی کنترل شده و آثار آن بر کاهش مصرف آب، شوری خاک، حجم زهاب خروجی، میزان ‏شوری زهاب و عملکرد نیشکر در دو مزرعه از این واحد اجرا شد. مزرعه اول تیمار زهکشی آزاد و در مزرعه دوم تیمار ‏زهکشی کنترل شده در نظر گرفته شد. سطح ایستابی در مزرعه با تیمار زهکشی کنترل شده در 90 سانتی‌متری سطح خاک ‏نگه داشته شد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که میانگین حجم آب مصرفی در تیمار زهکشی کنترل شده، حدود 27 درصد و ‏حجم زهاب خروجی حدود 55 درصد، کمتر از حجم آب مصرفی و حجم زهاب تیمار زهکشی آزاد است. در مدت اجرای طرح، ‏میزان نمک خروجی در حدود 24 تن در هکتار در مزرعه با زهکشی کنترل شده کمتر در رودخانه دز تخلیه شد. عملکرد ‏محصول نیشکر در تیمار زهکشی کنترل شده 7/8 درصد بیشتر به دست آمد. یافته‏‌های این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده ‏از سیستم زهکشی کنترل شده سبب صرفه جویی در مصرف آب، کاهش حجم زهاب خروجی، کاهش میزان شوری زهاب و ‏مقدار نمک خروجی خواهد شد. علاوه بر این، با کاربرد این روش، کاهش بار آلودگی رودخانه و حفظ محیط زیست نیز امکان پذیر خواهد بود.‏