دهیاری ها ، تجربه ای دیگر در مدیریت روستاهای ایران (نمونه موردی : دهیاری های استان آذربایجان غربی )

نظام مدیریتی روستایی ایران طی سالیان طولانی به لحاظ ساختارهای اجتماعی، تحولات و دگرگونی های پیچیده ای داشته و متاسفانه خلاء مدیریت کارآمد و اصولی در روستاها در تمامی این ادوار به خصوص تا سال 1340 و در دهه های اخیر مشکلات عدیده ای را برای روستاییان ایجاد نموده است. اگر چه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تشکیلاتی تحت عناوین شورای اسلامی، خانه همیار، دفتر عمران روستایی وغیره در روستاها شکل گرفتند، ولی به دلیل نداشتن زمینه های لازم و سازمان های اجرایی مرتبط توفیق قابل قبولی حاصل نکردند. به دلیل این نابسمانی ها در سال 1377 (قانون تاسیس دهیاری خودکفا در روستاهای کشور) به تصویب رسید و با الگوبرداری از مدیریت شهری که مشتمل بر دو نهاد شورای شهر و شهرداری است، به وزارت کشور اجازه داده شد تا به منظور اداره امور روستاها و توسعه پایدار روستایی سازمانی بنام (دهیاری) با توجه به ویژگی های محل و با درخواست اهالی، به صورت خودکفا با شخصیت حقوقی مستقل در روستاهای بالای بیست خانوار که بالغ بر 35 هزار روستا در کشور است، تاسیس نماید. در اجرای این دستور العمل، وزارت کشور تا پایان آبان سال 1383 مجوز تاسیس 13267 دهیاری را صادر کرده و پیش بینی می گردد که طی چند سال آینده برای تمامی روستاهای بالای بیست خانوار دهیاری تاسیس نماید. شایان ذکر است که روستاهای واجد شرایط جهت تاسیس دهیاری شامل 4/53 درصد روستاهای کشور می باشد که 3/95 درصد جمعیت روستایی کشور را در خود جای داده اند. در این مقاله ضمن بررسی مسائل مدیریتی روستا در ایران و تبیین چگونگی تشکیل دهیاری ها، نقاط قوت و ضعف آنها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. در ضمن به منظور بیان عملکرد دهیاری های تاسیس شده به عنوان مطالعه موردی، اهم فعالیت های عمرانی و خدماتی 329 دهیاری استان آذربایجان غربی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.