بررسی ارتباط میان تحقیقات علمی و نیازهای جامعه روستایی ایران با تاکید بر پایان‌نامه/ رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی

اولین شرط لازم برای موفقیت تحقیقات مربوط به روستاها، درک و برداشت صحیح از نیازهای جامعه محلی است. بخشی از تحقیقات روستایی در کشور را پایان‌نامه/ رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی تشکیل می‌دهند. پژوهش حاضر به بررسی میزان ارتباط این تحقیقات دانشجویی با نیازهای جامعه روستایی و ارایه مدلی برای انجام تحقیقات روستایی در ایران می‌پردازد. این پژوهش از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است که با ترکیب دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان (161 نفر) و اعضای هییت علمی (20 نفر) رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی سه دانشگاه تهران، شهید بهشتی و تربیت مدرس را شامل می‌شود. دامنه تحقیق به رساله ها و پایان‌نامه های تدوین شده در این سه دانشگاه محدود شده تا امکان بررسی فرض های پژوهش و تعمیم یافته ها فراهم شود. به‌منظور افزایش دقت در نمونه‌گیری، درصد بالایی از جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شد. با مراجعه به افراد صاحب-نظر، نواقص و نارسایی های مربوط به سوالات مرتفع شد. مقدار به‌دست آمده از آزمون همسانی درونی آلفای کرونباخ (79/0) نشان‌دهنده پایایی نسبی پرسشنامه است. به‌منظور تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، با بهره گیری از نرم افزارهای spss- expert choice-excel، از آزمون‌های آماری چون توزیع فراوانی، تحلیل عاملی و مقایسه زوجی (ahp) استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اکثر اساتید راهنما و مشاور پایان‌نامه/ رساله‌ها، به وجود ارتباط زیاد موضوعات تحقیق با نیازهای جامعه روستایی معتقد بودند ولی نتایج بررسی مهم ترین عامل در انتخاب موضوع پایان‌نامه/ رساله‌ها نشان داد که دانشجویان در هنگام انتخاب موضوع کم تر به نیازهای جامعه روستایی توجه داشته‌اند. در عین حال ساکن بودن دانشجو در روستا و یا رفت و آمد دانشجو به روستا و ارتباط دانشجو با سازمان‌های متولی جامعه روستایی، بیش ترین سهم را در آگاهی بخشی دانشجویان نسبت به نیازهای جامعه روستایی داشته‌اند. هم چنین محدودیت مالی (مشکلات مالی دانشجویان)، با وزن 249/0 مهم ترین محدودیت پیش روی دانشجویان جهت انتخاب موضوعی متناسب با نیازهای جامعه روستایی بوده است. بر این اساس، الگوی پیشنهادی پژوهش برای انجام تحقیقات روستایی در ایران ارایه شده است