بررسی مدل mpi-esm-lr در پیش‌نگری دمای ماهانه ایران تحت سناریوهای واداشت تابشی (rcps)

تغییرات اقلیمی مسئول بیشتر بلایای مرتبط با آب و هوا در سراسر جهان است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر و آب و هوای متنوعی که دارد بیش‌ترین تغییرپذیری آب و هوا را در جهان دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل mpi-esm-lr از سری مدل‌های cmip5 در پیش‌نگری دمای ماهانه ایران تحت سناریوهای واداشت تابشی (rcps) با پروژه cordex-was است. در این پژوهش برای دوره تاریخی 2005-1980 از داده‌های دمای هوای روزانه 49 ایستگاه سینوپتیک کشور و مدل mpi-esm-lr تحت پروژه کوردکس استفاده شد. همچنین برای دوره آینده از داده‌های دمای پیش‌نگری شده سناریوهای 8.5rcp، 4.5rcp و 2.6rcp مدل مذکور طی سه دوره آینده نزدیک (2050-2021)، آینده میانه (2075-2051) و آینده دور (2100-2076) استفاده شد. اعتبارسنجی مدل با سه شاخص آماری r، rmse، mbe انجام شد. نتایج نشان داد که مدل از عملکرد خوبی برخوردار است. شیب روند دما در داده‌های ایستگاهی و داده‌های مدل در دوره تاریخی افزایشی بوده و در دوره آینده در 8.5rcp و 4.5rcp در تمام ماه‌ها شیب روند افزایشی دما در هر دهه مشاهده شده است. در تمام ماه‌ها بیشینه بی‌هنجاری دما تحت سناریوهای مورد مطالعه در هر سه دوره آتی در شمال غرب و ارتفاعات غربی دیده می‌شود. مناطق شرق و جنوب شرق ایران کمینه بی‌هنجاری دما را نشان داده‌اند که به طور استثنا در 2.6rcp و 8.5rcp به ترتیب سواحل جنوب و ارتفاعات شمال شرق کشور نیز کمینه بی‌هنجاری دما را نمایانگر هستند. در نیمه سرد سال به صورت محدود پهنه کمینه بی‌هنجاری دما به ارتفاعات شمال غرب و نواحی کم‌ارتفاع داخلی کشور نیز کشیده شده است.

effectiveness of the mpi-esm-lr model in forecasting the monthly temperature of iran under representative concentration pathway (rcp) scenarios

climate change is a key factor in most weather-related disasters worldwide. regarding its distinctive geographical location and diverse climate, iran has the most variable climate in the world. the present study aims to investigate the effectiveness of the mpi-esm-lr model from the cmip5 model series in predicting the monthly temperature of iran under representative concentration pathway scenarios (rcps) with the cordex-was project. in this research, for the historical period of 1980-2005, the daily air temperature data of 49 synoptic stations of the country and the mpi-esm-lr model under the cordex project were used. likewise, for the future period, from the predicted temperature data of rcp 8.5, rcp 4.5, and rcp 2.6 scenarios of the mentioned model in three periods of the near-future (2021-2050), mid-future (2051-2075) and far-future (2076-2100) was used. validation of the model was done with three statistical indices: r, rmse, and mbe. the results revealed that the model has a good performance. the slope of the temperature trend in station data and model data has been increasing in the historical period and the future period in rcp8.5 and rcp4.5 in all months, the temperature trend slope has been observed in every decade. in all months, the maximum anomaly of temperature under the scenarios studied in all three future periods can be seen in the northwest and western highlands. the eastern and southeastern regions of iran have indicated minimum temperature anomalies, except in rcp 2.6 and rcp 8.5, respectively, the southern coasts and the northeastern heights of the country also show minimum temperature anomalies. in the cold half of the year, the minimum area of temperature anomaly has been extended to the north-western heights and low-altitude interior regions of the country.