تحلیل توزیع خدمات شهری و شناسایی پیشران‌های موثر بر عدالت فضایی با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: شهر یاسوج)

زندگی شهری در روند خود از جوامع ساده و متمرکز که بیش‌تر بازتاب نیروهای مختلف اجتماعی بودند، تا به امروز در اشکال مختلف باعث تغییر و تحولات گستردۀ محیطی در شهر و به‌خصوص رشد جمعیت شهری شده است که نتیجۀ آن از هم پاشیدگی نظام توزیع خدمات شهری و توزیع نابرابر شهروندان در برخورداری از خدمات شهری بوده است. با توجه به اهمیت مسئلۀ عدالت فضایی در توزیع خدمات شهری، هدف پژوهش حاضر تحلیل نحوۀ توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی در شهر یاسوج و علت‌یابی نابرابری‌ها و عدم تعادل‌ها است. تا از این طریق به ارائه راهکاری مناسب اقدام شود. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- علی است. برای تعیین الگوی پراکنش خدمات شهری از شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه (ann) و تحلیل شبکه و برای شناسایی عوامل اثرگذار در عدم تعادل خدمات شهری از روش دلفی استفاده شد. همچنین پس از مشخص شدن عوامل در نرم افزار میک‌مک، اقدام به شناسایی روابط متغیرها، میزان اثرگذاری آن‌ها، اولویت‌بندی هر یک از متغییرها و در نهایت، ارائۀ راهکارهای مناسب جهت کاهش عدم تعادل خدمات شهری شد. یافته‌های به دست آمده نشان دهندۀ توزیع خوشه‌ای خدمات شهری و پراکنش متمرکز، غیراصولی و نامناسب این خدمات در سطح مناطق و نواحی شهر یاسوج است. همچنین نتایج تحلیل نشان داد ضعف قوانین و مقررات، رانت‌های اقتصادی و فشار بزرگ مالک‌ها به ترتیب دارای بیش‌ترین تاثیرگذاری در توزیع نامتعادل خدمات شهری در شهر یاسوج هستند. نهایتا متناسب با یافته‌ها جهت توزیع متعادل خدمات و برقراری عدالت فضایی در شهر یاسوج راهکارهایی ارائه شد.

analyzing the distribution of urban services and identifying drivers affecting spatial justice with a future study approach (case study: yasouj city)

urbanization, which began in simple, centralized societies that were primarily reflections of different social forces, has led to significant environmental changes in cities, especially with the increase in urban population, which has led to the collapse of the urban services distribution system and the unequal distribution of citizens using urban services. the current study aims to evaluate the distribution of urban services in yasouj city from the perspective of spatial justice and to identify the root causes of imbalances and inequalities to offer a suitable solution. this is because the issue of spatial justice is crucial to the distribution of urban services. this article used a descriptive-causal research method. the distribution pattern of urban services was determined using the average nearest neighbor (ann) and network analysis index, and the contributing elements in the imbalance of urban services were determined using the delphi technique. the relationship between the variables, their level of influence, the prioritization of each variable, and eventually the relevant measures to lessen the imbalance of urban services was determined after the elements in the micmac program were found. the results collected demonstrate the cluster distribution of urban services as well as the centralized, unprincipled, and ineffective distribution of these services at the level of yasouj city’s regions and districts. the analysis’s findings also indicated that the unequal distribution of urban services in yasouj city is mostly caused by permissive rules and regulations, high economic rents, and intense owner pressure. finally, under the findings, suggestions for establishing spatial justice in the city of yasouj and a fair allocation of services were made.