واکاوی نظریه حقوق شهرندی در باز تولید فضای عمومی شهر براساس نیازمندی گروه های آسیب‌پذیر ( مطالعه موردی: شهر زنجان)

ساماندهی و تولید فضا براساس رعایت اصل حقوق شهروندی یکی از نیازهای اساسی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری است. فضاهای شهری در وهله اول باید توانایی پذیرش افراد و تامین خدمات رفاهی تمام اقشار جامعه با توانمندی‌ها و ضعف‌های متفاوت را داشته باشد. اهمیت ارج نهادن بر اقشار آسیب‌پذیر شهر و نقش معلولان در ساخت و تربیت اجزا کوچک‌تر جامعه نشان از ضرورت توجه به حق معلولین در شهر دارد. تحقیق حاضر با روش پیمایشی-تحلیلی، بدنبال واکاوی نظریه حقوق شهرندی در باز تولید فضای شهر براساس نیازمندی گروه‌های آسیب‌پذیر در شهر زنجان است. گردآوری داده‌ها با مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای انجام شد. جامعه آماری شامل معلولین شهر زنجان به تعداد 5560نفر است، که با نمونه‌گیری کوکران 359نفر انتخاب گردید. برای تحلیل داده‌ها نیز از آزمون تحلیل واریانس، روش حداقل مربعات جزئی با کمک نرم‌افزار spss.19، smart pls.3 استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که، میانگین رضایت جامعه آماری از شاخص حقوق شهروندی برابر 2.94 است. همچنین، براساس تحلیل واریانس، در شاخص «نوع معلولیت»، بین گروه‌های مختلف در زمینه وضعیت حقوق شهروندی اختلاف نظر وجود دارد. چراکه فضاهای عمومی شهر براساس انواع معلولیت شهروندان مناسب‌سازی نشده است. همچنین، ضریب تحلیل مسیر برای تاثیر حق استفاده از فضای شهری بر مولفه حقوق شهروندی برابر 0.802 و تاثیر حق مشارکت برابر 0.824 است. در نتیجه، طراحی شهر بر مبنای حق استفاده از فضای شهری و حق مشارکت تاثیر مطلوبی بر مولفه حقوق شهروندی دارند و با تقویت این دو مولفه می توان فضای شهری مطلوب و متناسب با نیازهای معلولین ایجاد نمود.

analysis of the theory of citizenship rights in the reproduction of urban space based on the needs of vulnerable groups (case study: zanjan city)

organizing and producing space based on the principle of citizen rights is one of the basic needs in urban planning and design. urban spaces should have the ability to provide welfare services for all classes with different abilities and weaknesses. the importance of honoring the disabled in the construction and upbringing of society shows the necessity of paying attention to the rights of citizens in the city. the current research, with survey-analytical method, seeks to analyze the theory of citizenship rights in the reproduction of the city space based on the needs of vulnerable groups in zanjan city. data collection was done with field and library studies. the statistical population includes 5560 people with disabilities in zanjan city, of which 359 people were selected by cochran sampling. data analysis was done with variance analysis test, partial least square method with spss.19, smart pls.3 software. the findings showed that the average satisfaction of the citizenship rights index is 2.94. based on variance analysis, there is a difference between the type of disability and citizenship rights. because the public spaces of the city are not adapted according to the types of disabilities. the path analysis coefficient for the impact of the right to use urban space on citizenship rights is 0.802 and the impact of the right to participate is 0.824. as a result, city design based on the right to use the urban space and the right to participate strengthens the rights of citizens.