سنجش وضعیت زیست‌پذیری در قلمرو مسکن (مطالعه موردی: محلات محروم شهر زابل)

مسکن ابتدایی‌ترین و حیاتی‌ترین نیاز هر موجود زنده‌ای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن در محله‌های کم‌برخوردار به دلیل خودرو بودن، نداشتن مجوز ساخت، استفاده از مصالح ناپایدار و ریزدانگی از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نمی‌باشد. همین امر زیست‌پذیری مسکن را با چالش‌های اساسی روبرو می‌سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی زیست‌پذیری در قلمرو مسکن محله‌های کم‌برخوردار شهر زابل است. این پژوهش از نظر هدف «کاربردی» و به لحاظ ماهیت «توصیفی – تحلیلی» است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش از میانگین شاخص‌، anova و همبستگی چند متغییره در نرم‌افزار spss، جهت نمایش محله‌های شهر زابل از لحاظ ابعاد زیست‌پذیری مسکن(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی فضایی و زیست‌محیطی) از دورن‌یابی به روش idw و همچنین تکنیک چند معیاره edas استفاده شده است. نتایج میانگین شاخص‌های پژوهش نشان می‌دهد مسکن محله‌های کم برخوردار شهر زابل از نظر ابعاد زیست‌پذیری براساس رتبه‌بندی اکونومیست، در شرایط غیرقابل قبول قرار گرفته است. به طوری که بعد کالبدی با امتیاز 47.91 نامناسب ترین و بعد اجتماعی با امتیاز 56.55 مناسب‌ترین می باشد. همچنین تحلیل رگرسیون در محله‌های مورد بررسی نشان می‌دهد که بین ویژگی‌های مسکن در ابعاد مختلف با زیست‌پذیری مسکن همبستگی بالایی وجود دارد به طوری که ضریب این همبستگی 0.673 است؛ در بین ابعاد نیز ضریب همبستگی ویژگی‌های کالبدی مسکن با زیست‌پذیری با 0.561 بیشترین ضریب و بعد اجتماعی با 0.189 کمترین ضریب همبستگی را دارد. نتایج حاصل از وضعیت ابعاد مختلف زیست‌پذیری مسکن در پهنه محله‌های کم-برخوردار شهر زابل براساس روش درون‌یابیidw نشان می‌دهد که ناحیه 1 اکثر محله‌های مورد بررسی را در خود جای داده است و از نظر سرانه کاربری های مسکونی، فضای سبز و شبکه معابر نسبت به نواحی دیگر شهر زابل با کمبودهای شدید روبرو است. در بعد فیزیکی و کالبدی محله معصوم آباد و در بعد اقتصادی محله قاسم آباد پایین‌ترین امتیاز را دارا هستند.

assessment of livability status in the realm of housing (case study: low-income neighborhoods case city of zabol)

housing is the most basic and vital need of every living being in nature, in the meaning and concept of shelter. due to organic growth, lack of building permits, use of unstable materials and small buildings, housing in deprived areas does not have adequate quantity and quality. this causes the viability of housing to face fundamental challenges. therefore, the aim of the current research is to investigate the livability in the area of housing in the deprived areas of zabul city. this research is applied in terms of its purpose and descriptive-analytical in terms of its nature. to analyze the research data from the average index, anova and multivariate correlation in spss software, showing the neighborhoods of zabul city in terms of housing viability dimensions (economic, social, physical, spatial and environmental) have been used in the gis environment as well as the edas multi-criteria technique. the results of the average indicators of the research show that the housing of the deprived areas of zabul city is in an unacceptable condition in terms of livability based on the ranking of the economist. so that the physical dimension is the most inappropriate with a score of 47.91 and the social dimension is the most appropriate with a score of 56.55. also, the regression analysis in the investigated neighborhoods shows that there is a high correlation between housing characteristics in different dimensions with housing livability, so that the coefficient of this correlation is 0.673; among the dimensions, the correlation coefficient of the physical characteristics of housing with livability has the highest coefficient with 0.561 and the social dimension has the lowest correlation coefficient with 0.189. the results of the situation of different aspects of housing livability in the deprived areas of zabul city show that district 1 contains most of the investigated areas and in terms of per capita residential uses, green space and road network compared to other areas of zabul city. it faces severe shortages. in the physical dimension, masoum abad neighborhood and qasim abad neighborhood have the lowest scores in the economic dimension .