ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات رودخانه گاماسیاب با استفاده از روش درون‌یابی در gis

امروزه یکی از مهم‌ترین مشکلات جهانی محیط‌زیست بخصوص در اکوسیستم‌های آبی، آلودگی ناشی از فلزات سنگین است. با توجه به این‌که رسوبات منبع اصلی برای ذخیره‌ی فلزات سنگین می‌باشند، در این مطالعه رسوبات رودخانه گاماسیاب از نظر آلودگی به فلزات سنگین کروم، مس، نیکل، روی، آهن و منگنز مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از لایه‌بندی، نتایج در جی‌آی‌اس، با دو روش کریجینگ و فاصله‌یابی وزنی معکوس، نقاط درون‌یابی شدند که نتایج حاصل، برتری روش فاصله‌یابی وزنی معکوس را نشان داد. از شاخص ژئوشیمیایی مولر، ریسک اکولوژیکی و آنالیزهای آماری برای سنجش وضعیت آلودگی فلزات سنگین در رسوبات استفاده شد. نتایج محاسبه شاخص ژئوشیمیایی مولر بیانگر آن بود که در فصل بهار رسوبات رودخانه گاماسیاب از نظر آلودگی به تمام عناصر در طبقه غیر آلوده و در فصل تابستان از نظر آلودگی به تمام فلزات به‌جز فلز نیکل در طبقه غیر آلوده قرار دارند. نتایج شاخص ریسک اکولوژیک نشان داد که رودخانه گاماسیاب از نظر غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه در طبقه ریسک اکولوژیکی کم قرار می گیرد. بررسی نقشه پهنه بندی شاخص ریسک اکولوژیک و نقشه پهنه بندی و آنالیز نقاط داغ نشان می دهد که در فصل بهار نقاط با آلودگی بالا در بخش شرقی رسوبات رودخانه و در فصل تابستان در بخش غربی متمرکز شده‌اند.

evaluation of heavy metals concentration in gamasiab river sediments with interpolation model in gis

today, one of the most important environmental problems around the world, especially in aquatic ecosystems, is heavy metals pollution. since sediments are the main source of heavy metals, in this study, gamasiab river sediments were evaluated for heavy metal contamination of chromium, copper, nickel, zinc, iron and manganese. after layering, the results were interpolated by two methods of kriging and inverse distance. moller index, ecological risk index and numerical parameters were used to assess the range of sediment pollution. results of moller index in spring showed no pollution. also, in summer it represented no pollution for all metals except ni. results of ri categorized level of heavy metal concentration in low contamination. using ri plans, zoning plans and hot spot analysis indicated that the concentration of heavy metals in the east of gamasiab river in spring is higher than summer and it is shown that spots with high concentration in summer are located in the west of gamasiab river.