راهبردهای کاهش آسیب‌پذیری مکانی مراکز ثقل تهدید پذیر کلان‌شهر تبریز از منظر پدافند غیرعامل

این تحقیق از نوع کاربردی توسعه‌ای با رویکرد توصیفی تحلیلی است؛ و روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت اسنادی، کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی (پرسشنامه و نظرسنجی از 20 خبره در حوزه‌های معماری، شهرسازی و پدافند غیرعامل) بوده است. کلان‌شهر تبریز به‌عنوان بزرگ‌ترین مترو پل شمال غرب ایران، به علت قرارگیری در مرزهای سیاسی و فرهنگی و در مسیر ترانزیتی کشورهای هم‌جوار از موقعیت ممتاز و استراتژیک برخوردار است. در شرایط کنونی به دلیل تنوع تهدیدات و استقرار زیاد مراکز ثقل در این شهر، احتمال آسیب‌ها به‌شدت افزایش‌یافته است؛ لذا برای ارتقای سطح امنیت شهر براساس ملاحظات ایمنی پدافند غیرعامل، ضرورت مداخله کاری بس هوشمندانه است. در این راستا دارایی‌های شهر به‌عنوان مراکزثقل شهر در 22 شاخص‌ موثر و در پنج معیار دسته‌بندی شدند؛ با بررسی تهدیدات محتمل بر روی دارایی‌ها، حملات هوایی و موشکی به‌عنوان تهدید غالب شهر انتخاب شد و به‌عنوان تهدید پایه در عملیات مدل‌سازی، تحلیل شبکه و استانداردسازی لایه‌ها در محیط gis قرار گرفت. نقشه نهایی آسیب‌پذیری مراکزثقل شهر از توابع همپوشانی فازی در محیط gisarc با اعمال ضریب اهمیت شاخص‌ها حاصل از نرم افزار تحلیل شبکه‌ای در پنج کلاس تهیه شد؛ آسیب‌پذیری باکلاس خیلی کم 13/7 درصد، باکلاس کم 9/5 درصد، باکلاس متوسط 23/5 درصد، باکلاس زیاد 32/3 درصد و باکلاس خیلی زیاد 21 درصد از کل مساحت ‌شهر تبریز به دست آمد؛ نشانگر عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل و تشدیدکننده میزان آسیبپذیری مکانی در این شهر می‌باشد؛ ضرورت تدوین راهبردها بر اساس ملاحظات ایمنی پدافند غیرعامل جهت کاهش آسیب پذیری در شهر را نشان می‌دهد. در این راستا با ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدات شهر در مدل سوآت، غالب بودن عوامل ضعف و تهدیدات بر عوامل قوت و فرصت‌ها شهر آشکار شد و راهبرد‌ها به‌صورت تدافعی تدوین و از عوامل قوت‌ها جهت بهبود بخشی ضعف‌ها و از فرصت‌ها برای ترمیم تهدیدات بهره گرفته ‌شد.