|
|
|
|
نقش بادهای 120 روزه سیستان در نوسانات رطوبت شرق و جنوب شرق ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
رضایی بنفشه مجید ,جهانبخش اصل سعید ,آب خرابات شعیب ,رسولی علی اکبر ,کریمی مصطفی
|
|
منبع
|
جغرافيا و برنامه ريزي - 1399 - دوره : 24 - شماره : 73 - صفحه:199 -217
|
|
|
|
|
چکیده
|
در این پژوهش با بررسی الگوهای تابستانه وزش باد در نیمه شرقی ایران طی یک دوره آماری 21 ساله، دو الگوی اصلی از وزش افقی باد در ترازهای زیرین آتمسفر شناسایی و از نظر نقش آنها در همگرایی/ واگرایی شار رطوبت منطقه، مورد مطالعه قرار گرفتند. در الگوی اول، بادهای 120 روزه سیستان با جهت غالب شمالی جنوبی در منطقه حاکم بوده که پس از درنوردیدن شرق و جنوب‌شرق ایران، وارد دریای عرب شده و پس از پیوستن به بادهای تجارتی جنوبی و کسب رطوبت از پهنه آبی دریای عرب، هر دو بسوی شبه‌قاره هند جریان می‌یابند. این الگوی وزشی، همزمان با تقویت پرفشار دریای خزر در سطوح زیرین آتمسفر و نفوذ آن به نواحی شمالی ایران است. در الگوی دوم با ضعیف شدن پرفشار دریای خزر، زبانه کم‌فشار گنگ، بیشتر به داخل ایران نفوذ کرده و بادهای 120 روزه سیستان جای خود را به بادهای با جهت شرقی در شرق و شمال‌شرق ایران می‌دهند. تسلط الگوی وزشی بادهای 120 روزه سیستان، سبب شکل‌گیری هسته‌ای از واگرایی شار رطوبت در شرق و مرکز ایران می‌شود و علاوه بر آن، مانع از ورود رطوبت دریای عمان و شمال اقیانوس هند به جنوب‌شرق ایران نیز می‌شود. اما در زمان عدم وزش بادهای یاد شده در منطقه، که همزمان با شکل‌گیری الگوی وزشی بادهای شرقی در شرق و شمال‌شرق ایران است، علاوه بر از بین رفتن هسته واگرایی شار رطوبت در شرق ایران، سبب شکل‌گیری هسته‌ای از همگرایی شار رطوبت در جنوب‌شرق ایران و ورود رطوبت اقیانوس هند به منطقه نیز می‌شود. بنابراین بادهای 120 روزه سیستان باعث تخلیه رطوبتی منطقه و مانعی بر سر راه ورود رطوبت اقیانوس هند به جنوب‌شرق ایران هستند.
|
|
کلیدواژه
|
باد 120 روزه سیستان، بادهای تجاری شمالی، پرفشار دریای خزر، مونسون جنوب آسیا
|
|
آدرس
|
دانشگاه تبریز, ایران, دانشگاه تبریز, ایران, دانشگاه تبریز, ایران, دانشگاه تبریز, ایران, دانشگاه تهران, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
the role of 120-day winds of sistan in moisture fluctuations of east & south east of iran
|
|
|
|
|
Authors
|
rasouli aliakbar ,rezaei banafsheh majid ,karimi mostafa ,jahanbakhsh saeid ,abkharabat shoaieb
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|