ارزیابی اثرات فضایی – کالبدی کلانشهر تبریز بر شهرهای پیرامونی نمونهی موردی: شهر سردرود
|
|
|
|
|
نویسنده
|
قربانی رسول ,طاهونی مهدیه ,قادری ناصر
|
منبع
|
جغرافيا و برنامه ريزي - 1399 - دوره : 24 - شماره : 71 - صفحه:83 -103
|
|
|
چکیده
|
حدودهی موردمطالعه در این پژوهش شهر سردرود هست نوع تحقیق کاربردی – توسعهای و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که دادهها و اطلاعات موردنیاز بهصورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در این تحقیق که باهدف ارزیابی تاثیرات کلانشهر تبریز بر ساختار فضایی–کالبدی شهر سردرود هست، از مدلهای کمی در جهت تحول فرم فضایی–کالبدی شهر استفادهشده است. بر اساس دیاگرام بوژوگارنیه نقش شهر سردرود در سال 1375 صنعتی بوده درحالیکه در سال 13901385 نقش بازرگانی را برعهدهگرفته است. با مقایسه جایگاه بخشهای مختلف اقتصادی شهر سردرود نسبت به استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل تغییر سهم، نرخ رشد کل اقتصاد مرجع برای سالهای 13851375 برابر 1.6 و ساختار اقتصادی استان در طی دوره مذکور همواره منفی و دارای روند نزولی بوده است و ضریب اشتغال در بخشهای کشاورزی برابر 0.12، صنعت 0.04 خدمات معادل 1.1 هست؛ و با بررسی تغییرات بخشهای اقتصادی شهر سردرود بر اساس مدل ایزارد تنها بخش خدمات در سطح شهر در مقایسه با ضریب مشابه آن در سطح استان بالاتر 252.6 در مقابل 137.3 درصد است؛ و نتایج بهدستآمده از اندازهگیری مدلهای فضایی – کالبدی نشاندهنده این است که فرم شهر به سمت پراکنش شهری پیش رفته و میرود و مقادیر شاخصها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدینصورت است: (آنتروپی نسبی =0.85، جینی= 0.35، موران =0.03، گری =0.05) و (آنتروپی نسبی =0.91، جینی= 0.36، موران =0.01، گری =1.99)؛ که موجب از بین رفتن زمینهای کشاورزی و باغات شده است بهطوریکه در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 65.2 بوده و در سال 1390 به 26.35 درصد رسیده است و نتایج تحلیل مسیر با مقدار 0.223= 2r نشان میدهد که مهاجرت (0.44)، رشد طبیعی (0.29)، نزدیکی به کلانشهر تبریز (0.31)، شرایط و وضعیت خود مکان برابر با (0.37) و درنهایت عوامل اقتصادی (0.67) درصد در تحولات فضایی – کالبدی شهر تاثیرگذار هستند.
|
کلیدواژه
|
ارزیابی، فرم کالبدی – فضایی، مدلهای کمی، کلانشهر تبریز، سردرود
|
آدرس
|
دانشگاه تبریز, ایران, دانشگاه تبریز, ایران, دانشگاه زنجان, ایران
|
|
|
|
|
|
|