بررسی رشد فرم فضایی – کالبدی شهر با استفاده از مدل‌های کمی مطالعه موردی: شهر سردرود

رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاست‌گذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک‌ طرف باید به زدودن نابسامانی‌های بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساخت‌وسازها از بروز و پیدایش ناهنجاری‌ها به‌ویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که داده‌ها و اطلاعات موردنیاز به‌صورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در روش تحلیل داده ها از مدل های کمی آنتروپی نسبی، ضریب گری، موران وضریب جینی استفاده شده نتایج به‌دست‌آمده از اندازه‌گیری مدل‌های فضایی – کالبدی نشان‌دهنده این است که فرم شهر الگوی تجمع تصادفی تک‌قطبی بوده که به سمت پراکنش شهری پیش رفته و می‌رود و مقادیر شاخص‌ها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدین‌صورت است: (آنتروپی نسبی =0.85، جینی= 0.35، موران =0.03، گری =0.05) و (آنتروپی نسبی= 0.91، جینی= 0.36، موران =0.01، گری =1.99). در کل، این مقادیر نشان می‌دهد که شهر به سمت الگوی پراکندگی پیش رفته است و موجب از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و باغات شده است، به‌طوری‌که در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 65.2 درصد از کاربری‌ها بوده درحالی‌که در سال 1390 به 26.35 درصد رسیده است و به‌تبع آن ساختار فضایی و کالبدی شهر در طول زمان تغییریافته است.