رفتارشناسی باد در ایستگاه‌های کوهستانی البرز غربی تحت تاثیر واداشت‌های محیطی

در این مقاله سعی شده اثر واداشت‌های محیطی شامل توپوگرافی، تندی و جهت شیب، شکل و روند ناهمواری در شکل‌گیری رژیم باد واقع در رشته‌کوه البرز (البرز غربی) مورد توجه قرار گیرد. رژیم بادهای کوهستانی بر شرایط آب‌وهوایی مناطق کوهستانی اثر بسیار زیادی دارد. پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های ساعتی تندی و جهت باد و برازش و تحلیل شرایط توپوگرافیک با مبانی نظری انجام شده‌است. به طوری‌که آشکار شد، ایستگاه همدید ماسوله، یکی‌از بهترین نمونه‌ ایستگاه‌های کوهستانی ایران جهت مطالعه در زمینه‌ آب‌وهواشناسی کوهستان محسوب می‌شود. موقعیت قرارگیری مناسب این ایستگاه در میانۀ دامنه، منطقه را تحت تاثیر سازوکار باد دامنه‌ای (باد فراشیبفروشیب یا نسیم کوهدره) قرار داده‌است. موقعیت ایستگاه دیلمان در دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز در یک موقعیت فروافتاده، تاثیر مهمی بر کاهش تندی باد در این ایستگاه داشته‌است. سازوکار رخ‌داد باد در این ایستگاه از نوع باد کوهستانی امتداد دره است. باد نائب غالب دیلمان، شمالشمال‌غربی است که با‌توجه‌به رفتار روزانه و فصلی و موقعیت قرارگیری دریای کاسپین و کوهستان نشان از تحت‌تاثیر قرارگرفتن منطقه از سامانه نسیم دریا خشکی(کوهستان) دارد. رفتار ایستگاه کوهستانی جیرنده نمونه‌ای منحصر‌به‌فرد از تلفیق تاثیر عمیق اما غیرمحسوس شکل و روند کشیدگی کوهستان بر پدیده‌های جوی کوهستان است. قرارگیری در دامنه جنوبی البرز، شرایط مساعد جهت رخ‌داد باد دامنه‌ای در این منطقه فراهم کرده‌است با‌این‌حال، کشیدگی دره سیاه‌رود توتکابن که دره وسیع و منشعب شده از دره سفیدرود است شرایط را برای نفوذ باد برخواسته به شکل نسیم دریاخشکی (باد منجیل) فراهم کرده‌است. همین مسئله سبب اضمحلال اثر باد‌های محلی شبانه‌روزی کوهستانی در جیرنده شده‌است.