تبیین تحولات نسلی روابط خویشاوندی در خانواده های روستای «حصار خروان» در نیم قرن اخیر

مدرنیزاسیون با ایجاد تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در جوامع باعث ایجاد فضاهای جدیدی گشته و بر دامنه فردی شدن افزوده است و زندگی را بیش از پیش به امری انتخابی، توام با برنامه ریزی های شخصی بدل کرده است. این تغییرات صرفاً دامن گیر مراکز شهری نبوده و جوامع روستایی کشور را نیز متاثر کرده است. به طوری که تحت تاثیر این تحولات تا حدود زیادی روابط خویشاوندی در جوامع روستایی از کنترل عرف اجتماعی خارج شده و به امری اختیاری بدل شده است. این در حالی است که در اسلام صله رحم و حفظ روابط خویشاوندی بسیار سفارش شده و قطع رحم مذموم شناخته شده است. در این مقاله برای بررسی روند تحولات روابط خویشاوندی در خانواده روستایی و عوامل تاثیرگذار بر آن، روستای حصارخروان استان قزوین انتخاب شد تا در دو خانواده و در طول 3 نسل این روابط مورد پیگیری قرار گیرد. برای انجام این مهم، از روش تاریخ زندگی استفاده شد تا با رویکردی درون گرایانه به بررسی روابط خویشاوندی پرداخته شود. نتایج، حاکی از آن است که در نیم قرن گذشته عوامل گوناگونی و البته مهم تر از همه عامل سیاسی که با تحولات اقتصادی و اجتماعی همراه شده ، در ایجاد این تحولات موثر بوده است. یعنی عوامل تاریخی در کشور و عوامل ویژه ای که در روستای موردنظر پدید آمده، باعث شده در روابط خویشاوندی خانواده های روستای حصارخروان کاهش چشمگیری ایجاد شود و تبعاتی نظیر گسترش فردگرایی، اهمیت یافتن پول و تجملات، اهمیت یافتن تصمیمات و انتخابات شخصی، کاهش همیاری ها، گسترش تمایلات به ایجاد ارتباط با افراد در مراکز شهری، عدم توجه به دانش بومی پدران و کاهش اقتدار پدران و کم توجهی به سالمندان در محیط خانوادگی و ... را به همراه بیاورد.

Explaining generational transformations of kinship relationships in the households of Qazvin’s Hesar Kharvan Village in the past half century

The procedure of modernization has caused economic, political and cultural changes and increased the extent of the individualization. Consequently, personal life has become a matter of choice and personal plans. These changes are not endemic in the urban centers indeed, rural communities have also been affected so as the familial relationships in rural communities are now out of the control of social obligatory norms and turn into an optional action. Even though, Islamic values highly encourage the relationship with the kin and discourage breaking with them. This paper studies the changes in familial relationships in a rural community and tries to delineate the factors affecting them. Hesar Kharvan village in Qazvin province was selected to examine two families over three generations in terms of relationships. To do this, the life history method was used to study the evolution of family relationship with a retrospective approach. The results indicate that the political changes along with economic and social change, have been effective in these transformations. These political and social changes in the country since last few decades caused a significant decrease in Hesar Kharvan Village family relationships. This situation has brought about such consequences as the spread of individualism, the importance of money and luxuries, the importance of personal decisions, decreased cooperation, aspiration for communication with the people in urban areas, lack of attention to indigenous knowledge, reduce of the paternal authority, and little attention to the elderly in the family