تبیین مولفه‌های موثر در تجربه خرید خانوادگی و معماری مجتمع‌های تجاری دوستدار خانواده

خانواده، بنیادی‌ترین و اصلی‌ترین واحد اجتماعی است. توجه به خانواده و رفع نیازهای اعضای آن در بالاترین سطوح، به ویژه نیاز به فراغت، از مظاهر فرهنگ ایرانی و اسلامی است که باعث پرورش افرادی سالم برای نسل‌های آتی می‌شود. امروزه مجتمع‌های تجاری، تجلی تحولات فرهنگی و رفتاری در حوزه مصرف و فراغت محسوب می‌شوند. این مراکز در شهرهای بزرگ کشور، با پذیرش عملکردهای اجتماعی، فرهنگی و تفریحی علاوه بر کارکرد اقتصادی، به فضاهایی با کاربری مختلط و متنوع تبدیل شدند و در رقابت با یکدیگر در تلاش هستند تا پذیرای گروه‌های متنوع جامعه نظیر زنان و جوانان و مناسب برای همه افراد خانواده گردند. از این رو، توجه به گونه‌ای از گذران فراغت خانواده‌ها که خاص زندگی شهری و مدرن است، یعنی بازدید و استفاده از امکانات تجمیع‌شده در مجتمع‌های تجاری و پژوهش درباره مولفه‌هایی از معماری مجتمع‌های تجاری که این مراکز را به فضاهای دوستدار خانواده تبدیل می‌کند، هدف اصلی این پژوهش است. روش پژوهش، نظریه‌پردازی داده‌بنیاد با رهیافت نظام‌مند استراوس و کوربین است. داده‌ها از طریق انجام مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 57 مراجعه‌کننده به برخی مجتمع‌های تجاری منتخب و تحلیل الگوهای رفتاری استفاده‌کنندگان از این مراکز در حوزه‌های خرید، سرگرمی و فراغت به دست آمده است. یافته‌های این پژوهش در قالب مقوله‌های به دست‌آمده از تحلیل مصاحبه‌ها، در 6 حوزه اصلی یعنی مقوله محوری، شرایط علّی، راهبردها، زمینه، شرایط مداخله‌گر و پیامدها طبقه‌بندی شده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد با انتخاب تجربه خرید خانوادگی به عنوان مقوله محوری، می‌توان پیامدهای تجربه خرید خانوادگی در دو حوزه خانواده و مجتمع ‌تجاری را در شهر تهران به دست آورد. همچنین مولفه‌های موثر در معماری مجتمع‌های تجاری دوستدار خانواده از دیگر نتایج پژوهش حاضر است که بیشتر در بخش شرایط علّی و از پیش‌نیازهای تجربه خرید خانوادگی قرار می‌گیرد.

explaining the effective components in the family shopping experience and the architecture of family-friendly commercial complexes

the family is the most fundamental social unit. paying attention to the family and the needs of its members, especially the need for leisure, is a manifestation of iranian and islamic culture that nurtures healthy people for future generations. today, commercial complexes are the manifestation of cultural and behavioral changes in the field of consumption and leisure. by accepting social, cultural and recreational functions in addition to economic functions, commercial complexes have been transformed into spaces with mixed and diverse uses and are competing with each other to try to accommodate various groups of society such as women and youth and are suitable for all family members. therefore, paying attention to a type of leisure for families that is specific to urban and modern life, i.e., visiting and using the facilities gathered in commercial complexes and researching the components of the architecture of family-friendly commercial complexes is the main purpose of this research. the method adopted in this research is grounded theory with a systematic approach of strauss and corbin. the data were obtained through semi-structured interviews with 57 visitors of some selected commercial complexes and analysis behavioral patterns of users of these centers in the areas of shopping, entertainment and leisure. the findings of this study are classified in the form of categories obtained from the analysis of interviews, in 6 main areas: causal conditions, context, core category, intervening conditions, strategies and consequences. the results of this study show that by choosing the family shopping experience as a core category, the consequences of the family shopping experience in both the family and the commercial complex in the context of tehran can be achieved. also, effective components in the architecture of family-friendly commercial complexes are other results of the present study, which are mostly in the field of causal conditions and prerequisites for the family shopping experience.