فرهنگ دینی در نظام حمل و نقل و مسافرت های مردم عادی ایران در عصر صفویه- قاجاریه

نقش و میزان و کیفیت حضور و بروز عناصر و مولفههای دینی و بهویژه مذهبی در تنظیم و ساماندهی، تغییر جهت و ایجاد تغییرات ساختاری، در برنامههای مسافرتی و نظام جابهجایی مکانی و تجربههای طی مسافت در زندگی روزانه مردم و یا اساسآ پدید آوردن انگیزههای جدید یا ایجاد برنامهها و آیینهای تازه در این زمینه، در ایران عصر صفویهـ قاجاریه در مقاله حاضر مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که بسیاری از اجزای تشکیلدهنده نظام مسافرت و حمل و نقل در این دوران ــ اعم از مولفههای معنوی و خردهفرهنگی چون انگیزهها، انتخاب زمان، آیینهای رایج و نیز اجزا و مولفههای مادی همچون وسایط حمل و نقل و تسهیلات مسافرتی ــ در حد قابل ملاحظهای در چارچوب آموزههای دینی و مذهبی شکل گرفته یا دستکم تغییراتی حاصل کردهاند. اطلاعات و گزارههای این مقاله عمدتآ ناظر به زندگی روزانه مردم عادی ایران در این دورههاست.