آیین های باران خواهی در منطقه کالپوش شهرستان شاهرود

چکیدهمقاله پیش‌رو پژوهشى میدانى ـاسنادى است که در آن به گردآورى، تبیین و تحلیل آیین‌هاى باران‌خواهى منطقه کالپوش شهرستان شاهرود پرداخته شده است. آیین‌هاى باران‌خواهى مجموعه‌اى از اقدامات عامیانه هستند که ساکنان یک منطقه در هنگام بروز خشکسالى و بى‌آبى‌هاى شدید و درازمدت، انجام مى‌دهند تا بدان وسیله موجبات بارش باران را فراهم سازند. مراسم یا آیین‌هاى باران‌خواهى ظهور و بروز یک خواسته و اشتیاق درونى در قالب مجموعه‌اى از باورداشت‌ها و کنش‌ها مى‌باشند. مردم با اجراى این آیین‌ها از خداوند (یا در مواردى از نیروهاى طبیعت) مى‌خواهند تا باران را بر زمین تشنه ببارانند. ساکنان منطقه کالپوش على‌رغم آگاهى و آشنایى با عوامل اصلى و علمى بارش یا خشکسالى داراى تنوع گسترده‌اى از این آیین‌ها مى‌باشند که در بسیارى از آن‌ها با سایر اقوام و فرهنگ‌هاى ایرانى و غیرایرانى مشترک هستند. برخى از این آیین‌ها داراى ریشه‌هاى دینى و برخى نیز داراى ریشه‌ها و انگیزه‌هاى غیردینى همچون باورهاى ابتدایىِ انسانى، نظیر جادو، طبیعت‌پرستى و... مى‌باشند. این پژوهش کوشیده است تا با گردآورى این آیین‌ها ضمن معرفى آن‌ها به جامعه علمى کشور و جلوگیرى از به فراموشى سپرده شدن این رسوم دیرینه تحلیل و بررسى قابل تاملى از آن‌ها به خوانندگان ارایه نماید.