بررسی جنبه های مردم شناختی مار در فرهنگ کهگیلویه و بویراحمد (جنوب‌غرب ایران)

مار به عنوان موجودی زنده در حیات طبیعی و مذهبی انسان از گذشته های دور، مورد التفات فراوانی قرار گرفت. اهمیت این موجود از طریق مطالعات باستان شناسی در عصر ایلامی به اثبات رسیده است. این اهمیت در دوران معاصر و در فرهنگ جنوب غرب ایران و به طور اخص در کهگیلویه و بویراحمد تداوم یافت. تاثیر حضور مار در گورنگاره های عصر قاجار در این منطقه مشهود است. ساکنان این خطه در دو شیوه زندگی کوچروی و یکجانشینی بسته به نوع معیشت نگاه متمایزی نسبت به مار دارند. هدف از پژوهش پیش رو، واکاوی چگونگی نگرش به یک موجود زنده در ارتباط با انسان در گذشته ی نزدیک و همچنین فرهنگ جاری ساکنان کهگیلویه و بویراحمد است. براین اساس گورنگاره ها به عنوان مدارکی ملموس از گذشته نزدیک و جنبه های شفاهی، روایی به عنوان بخش ناملموس این پژوهش به شمار می روند. در این فرهنگ مار نه به عنوان بخشی از حیات جانوری بلکه به عنوان یک عنصر تاثیرگذار در روند زندگی انسانی مورد توجه مردمان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است که بخشی از این تفکر ریشه در دوران گذشته دارد و برخی دیگر ناشی از خصوصیات روحی و روانی ساکنان این خطه می باشد که مار را به عنوان موجودی خطرناک، رازآلود و گاهی قابل احترام به شمار می آورند. در این پژوهش در کنار بررسی پیمایشی گورنگاره ها به عنوان بخشی از داده های ملموس مرتبط با موضوع پژوهش، نگارنده از طریق مشاهده مشارکتی و گاه مصاحبه به گردآوری و تحلیل اطلاعات حاصل از این روش ها پرداخته است.