بررسی میزان خطرپذیری دفاعی با استفاده از سامانه جی آی اس و منطق فازی تصمیم‌گیری در پهنه جغرافیایی

توجه به مناطق پرخطر نظامی، از موضوعات اساسی طراحان و سیاست گذاران نظامی به‌منظور کاهش تلفات انسانی و تسلیحاتی در مواقع بحران و اضطراری است. شناخت زمین و آشنایی با ویژگی‌های مختلف آن با استفاده از ابزارهای به‌روز و کارآمد عامل مهمی در دستیابی به برتری نظامی محسوب می‌شود؛ از آنجایی که این مکان‌ها نقش بسیار کلیدی در صحنۀ نبرد و دفاع عامل و غیر عامل ایفا می‌نمایند؛ لذا توجه به آن در دکترین دفاعی حائز اهمیت بوده و عدم توجه به آن شکست امنیتی و نظامی را در پی خواهد داشت؛ هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر نظامی و تحلیل علمی آن با استفاده از آنالیزهای مکانی در سامانه   جی آی اس و روش‌های تصمیم گیری چندمعیاره است؛ به این منظور، عوامل و فاکتورهای بسیار جامعی ازقبیل میزان شیب، زهکشی، دید و اختفاء، جنس خاک و زمین، جهت شیب، موانع و استحکامات موجود، کاربری اراضی، خطوط راه آهن و خطوط مواصلاتی جاده ای، سازندها، مراکز جمعیتی، فاصله از مرز، لندفرم‌های مرزی، شرایط آب و هوایی منطقۀ مرزی، دمای سطح زمین و غیره مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده‌سازی داده‌ها و تشکیل پایگاه داده مورد نیاز، وزن‌دهی به معیارها به روش سلسله مراتب فازی  انجام و عملیات همپوشانی فازی در محیط نرم افزار arcgis انجام گرفت؛ در ادامه پهنه‌بندی منطقه در پنج گروه بسیار کم‌خطر، کم‌خطر، خطرپذیر، پرخطر و بسیار پرخطر استخراج شد. نتایج پژوهش با توجه به نقشۀ خطرپذیری نهایی استخراج شده، نشان می دهد که محدوده‌های باز و فاقد موانع طبیعی و مصنوعی، نزدیکی به مراکز جمعیتی و محورها و شاهراه های اصلی به سمت مراکز استان، از مناطق پرخطر محسوب شده که نیاز است در اولین فرصت جهت تقویت سامانه پدافندی آن، از طریق ایجاد موانع و استحکامات مصنوعی موثر اقدام شود؛ همچنین نقشۀ حاصل‌شده نهایی نقش بی‌بدیل آب‌های سطحی را در دفاع عامل و غیرعامل گوشزد کرده و آن را عاملی تاثیرگذار در پدافند منطقه ای و متحرک معرفی می کند.