سجایای انسانی در مرتبه جاهلی

عصر جاهلی به عصر بربریت و خونریزی و بی قانونی شهره شده است . ولی اندکی تامل در ادب جاهلی به طور عام و شعر به طور خاص وشعر مرثیه به طور اخص از این حقیقت پرده بر می دارد که موضوع آن گونه نیست که برخی پنداشته اند چون مزیتهای شریف و لطیف انسانی و عواطف پاک بشری و صفات نیکو و خصال پسندیده در شعر مرثیه در این دوره موج می زند. گویا مرثیه سرایان بزرگ این دوره با بیان این مزایای بشری درباره درگذشتگان خود سعی داشته اند الگویی از صفات والای بشری را پیش روی بازماندگان قرار دهند و بی تردید گزینش مرثیه به عنوان یک قالب عاطفی برای این رسالت بسیار ماهرانه بوده است. سرانجام این که وجود خصلتهای شریف در هر دوره ای قابل ستایش است گرچه دوره جاهلی باشد و فراموش کردن انسانیت تاسف بار است گر چه در دوره معاصر باشد.